Page 44 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ประมวลกฎหมายที่ดินใชบังคับ แตมิไดแจงใหทางราชการทราบหรือแจงแลวทางราชการไมไดดําเนินการตอให

หรือไมไดโฉนด เชน ชุมชนกลุมชาติพันธุ ชุมชนทองถิ่นดั้งเดิมที่อยูหางไกล ก็จะไมไดรับสิทธิตามประมวลกฎหมาย
ที่ดิน และยิ่งเมื่อรัฐประกาศเขตปา และออกพระราชบัญญัติปาไม พุทธศักราช 2484 กําหนดใหปาคือที่ดิน

ที่ยังมิไดมีบุคคลไดมาตามกฎหมายที่ดิน ก็ทําใหราษฎรในชนบทหางไกลหรือชุมชนที่อยูกับปา กลายเปนผูไรสิทธิ
ในที่ดิน และถูกกลาวหาเปนผูบุกรุกปาทั้ง ๆ ที่เขาอยูอาศัยทํากินอยูที่เดิมของเขามาแตบรรพบุรุษ ยิ่งกวานั้น

ยังมีที่ดินซึ่งชุมชนใชสอยรวมกัน เชน ที่ไรหมุนเวียน ที่ปาใชสอย ที่สาธารณประโยชน ปาบุงปาทาม พรุ หนองนํ้า
ก็ตกเปนของรัฐตามกฎหมายที่แตละหนวยงานของรัฐใชอํานาจตามกฎหมายเขามาควบคุมดูแล อํานาจรัฐ

ในการบริหารจัดการที่ดินจึงซอนทับอํานาจของราษฎรและชุมชนที่มีสิทธิตามธรรมชาติในที่ดินและทรัพยากร
ที่เขาสืบทอดกันมาชานาน เมื่อราษฎรยืนยันสิทธิและใชที่ดินทํากินตามจารีตประเพณีของเขา จึงเกิดขอพิพาท

ขัดแยงกับหนวยงานของรัฐและเมื่อหนวยงานของรัฐบังคับใชกฎหมายเหนือกฎเกณฑตามจารีตประเพณี
จึงเกิดขอพิพาทขัดแยงและนําไปสูการละเมิดสิทธิในที่ดินและปาของราษฎร

2.3 งานวิจัยที่ดิน

ที่ดินและปาไมที่สมบูรณเปนทรัพยากรพื้นฐานที่เชื่อมโยงกับการดํารงชีวิตและการประกอบอาชีพ
ตามวิถีชีวิตและวัฒนธรรม ตลอดจนความมั่นคงทางอาหารและสภาวะแวดลอมของสังคม โดยรวมประเทศไทย

ยังมีที่ดินที่อุดมสมบูรณพอเพียงเมื่อเทียบกับจํานวนประชากร 65 ลานคน เกษตรกรควรจะมีที่ดินเฉลี่ย
คนละ 22 ไรตามขอมูลของสํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร แตความเปนจริงกลับไมเปนเชนนั้น ราษฎรชาวไทย

ตองเผชิญกับปญหาการขาดแคลนที่ดินในการผลิตมาโดยตลอด นโยบายรัฐยังคงมุงกระตุนเศรษฐกิจเปดชอง
ใหนักลงทุนตางชาติเขามาซื้อขายครอบครองที่ดินไดโดยเสรี ทําใหเกิดการแกงแยงที่ดินและทรัพยากร

ที่ทวีความรุนแรงและเขมขนมากยิ่งขึ้นแทบทุกรูปแบบ ดังปรากฏในรายงานสถานการณปญหาที่ดินในสังคมไทย
มาอยางตอเนื่อง

งานวิจัยที่ดินในชวงแรกอธิบายการปฏิรูปที่ดินรัฐ เชน งานวิจัยเรื่องวิวัฒนาการของการปฏิรูปที่ดิน
ในประเทศไทย : ศึกษาเฉพาะกรณีการออกกฎหมายปฏิรูปที่ดิน (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2518) โดย วีรวัฒน อริยะ,

วิริยานันท พุทธกาลรัชธร และแล ดิลกวิทยรัตน ชี้ใหเห็นวา ปญหาความขัดแยงในการใชประโยชน
ฐานทรัพยากรธรรมชาติในสังคมไทยเกิดขึ้นมานานแลวตั้งแตยุคศักดินา ครั้งกรุงสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา

จนถึงตอนตนกรุงรัตนโกสินทร กรรมสิทธิ์ที่ดินถูกแยกเปนสองสวน พระเจาแผนดินเปนเจาของที่ดิน (Ownership)
ราษฎรไดสิทธิในการใชประโยชนทํากินแลกกับการสงสวยและเกณฑแรงงานผานระบบเจาขุนมูลนายซึ่งดูแลแทน

พระมหากษัตริยอีกทอดหนึ่ง ระบบเศรษฐกิจในชวงนี้เปนเศรษฐกิจแบบพอยังชีพ (Subsistence Economy)
ที่ดินถูกใชเปนปจจัยในการยังชีพ โครงสรางสวนบนและโครงสรางสวนลางสอดคลองสัมพันธกัน จนถึงภายหลัง

การลงนามสนธิสัญญาเบาวริ่งในป พ.ศ. 2398 ทําใหฐานทางเศรษฐกิจของไทยเปดเชื่อมตอกับระบบเศรษฐกิจโลก
เนื่องจากแรงกดดันของมหาอํานาจในการเสาะแสวงหาแหลงวัตถุดิบและตลาดสําหรับระบายสินคาและทุน

ซึ่งมาพรอมกับลัทธิการลาอาณานิคม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวรัชกาลที่ 5 ไดปรับปรุง

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 23
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”