Page 337 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ทําความตกลงกับกระทรวง ทบวง กรม ซึ่งเปนผูปกครองดูแลหรือใชประโยชนในที่ราชพัสดุนั้นเพื่อสํารวจ

รายการขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุกลาง เมื่อกรมธนารักษไดดําเนินการขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุกลางแลว ใหแจง

ราชพัสดุจังหวัดหรือสรรพากรเพื่อลงทะเบียนที่ราชพัสดุจังหวัดใหถูกตองตรงกัน ในสวนที่ดินซึ่งเปนที่ราชพัสดุ

แปลงใดยังไมมีหนังสือสําคัญสําหรับที่ดิน ใหกรมธนารักษดําเนินการเพื่อใหไดมาซึ่งหนังสือสําคัญสําหรับ
ที่ดินแปลงนั้น

จากความไมชัดเจนของคํานิยาม กฎหมาย การโตแยงในเรื่องอํานาจหนาที่ของหนวยงานที่รับผิดชอบ

เกี่ยวกับที่ราชพัสดุ กระทั่งมีการประกาศใชพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 และเรงรัดใหหนวยงานราชการ

นําที่ดินที่อยูในความปกครองดูแลหรือใชประโยชนขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุ โดยมิไดมีการสํารวจตรวจสอบวา
ที่ดินที่หนวยงานนําขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุมีราษฎรครอบครองทําประโยชนอยูกอนหรือไม ที่ดินดังกลาวมีพยาน

หลักฐานการประกาศสงวนหวงหามไวหรือไม อยางไร ที่ตั้งอยูใด มีขอบเขตเทาไร จึงกลายเปนสาเหตุสําคัญที่ทําให

เกิดขอพิพาทโตแยงสิทธิในที่ดินที่นําขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุ ซึ่งเปนที่ทําใหหนวยงานราชการไมดําเนินการ

ออกเอกสารสิทธิ โดยอางวาเปนที่สงวนหวงหาม หรือที่ราชพัสดุ หรืออางวาเปนที่ดินที่หนวยราชการเคยใชประโยชน
แตไมมีหลักฐานที่ชัดเจน และขอบเขตการใชประโยชนไมแนนอน นําไปสูการใชวิธีการรุนแรงในการขับไล ขมขู

คุกคาม และดําเนินคดีกับราษฎรที่เปนคูพิพาทของหนวยงานนั้น ๆ

เมื่อเกิดปญหาดังกลาว รัฐยังไมมีกระบวนการแสวงหาขอเท็จจริง แตรัฐกับแกไขปญหาการโตแยงสิทธิ

ในที่ดิน โดยใชคณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.) เปนกลไกในการแกไขปญหา แตองคประกอบ
ของคณะกรรมการดังกลาว มีเฉพาะหนวยงานราชการทั้งที่เปนคูพิพาทและไมมีสวนเกี่ยวของ ขาดการมีสวนรวม

ของประชาชน ประกอบกับคณะกรรมการดังกลาวไมมีกฎหมายรองรับอํานาจหนาที่อยางชัดเจน การพิจารณา

แกไขปญหายึดถือเอกสารหลักฐานทางราชการเปนสําคัญ ทําใหผลการดําเนินการแกไขปญหาไมสอดคลอง

กับขอเท็จจริง ไมเปนที่ยอมรับของประชาชน ทําใหการแกไขปญหากรณีพิพาทลาชา และหาขอยุติไมได
จึงเปนเหตุใหหนวยงานราชการนํากรณีพิพาทดังกลาว ฟองรองดําเนินคดีตอศาล และบังคับ ขับไลราษฎรออกจาก

พื้นที่ ทําใหราษฎรสูญเสียทรัพยสินและที่ดินทํากิน

6.5 บทสรุปและขอเสนอแนะ

6.5.1 บทสรุป

ที่ราชพัสดุ ไมมีคํานิยามและกฎหมายใดที่กําหนดไวชัดเจน มีเพียงหนังสือพระบรมราชโองการ

รัชกาลที่ 6 ที่ 65/507 ลงวันที่ 25 มีนาคม 2464 ความวา “หนังสือกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
ที่ 205/23400 ลงวันที่ 14 มีนาคม 2464 วา เห็นควรสมควรรวบรวมบรรดาที่ดินของหลวงในกระทรวงตาง ๆ

มาขึ้นทะเบียนราชพัสดุไวทางกระทรวงพระคลังฯ เสียทางเดียวเพื่อปกครองใหเปนหลักฐานสืบไปนั้น

316 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”