Page 335 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ประวัติความเปนมาของบานหนองไฮ ไดถูกประกาศจัดตั้งขึ้นตั้งแตป 2478 ชาวบานในพื้นที่บริเวณ

ดังกลาวจํานวนมาก มีหลักฐาน ส.ค.1 ตั้งแตป 2498 ลักษณะภูมิประเทศเหมาะแกการทําเกษตรกรรม สอดคลอง

กับเอกสารชี้แจงของ มทบ.24 ที่ยอมรับวา “...สนามฝกทางยุทธวิธีมีสภาพพื้นที่ทั่วไปเปนที่ราบเหมาะสม

แกการเพาะปลูกทําการเกษตรเปนอยางยิ่ง...”
การตรวจสอบของคณะอนุกรรมการฯ พบวา ในพื้นที่มีรองรอยของการตั้งถิ่นฐานบานเรือน มายาวนาน

โดยเฉพาะวัดบวรนิเวศธารามมีสภาพเกาแก และมีหลักฐานทางประวัติศาสตรที่สอดคลองกับคําใหการของผูรอง

การประชุมรวมระหวางอนุกรรมการฯ กับหนวยราชการที่เกี่ยวของ เพื่อแกไขปญหาในกรณีดังกลาว

ทั้ง 3 ครั้ง ตัวแทนมณฑลทหารบกที่ 24 ยอมรับวา หนวยทหารไดเขามาจัดตั้งในจังหวัดอุดรธานีตั้งแตป 2463
แตไมปรากฏหลักฐานการครอบครองใชประโยชนในพื้นที่พิพาท และนับตั้งแตไดมีการกันพื้นที่พิพาทไว

เปนสนามฝกทางทหาร ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2509 มณฑลทหารบกที่ 24

ไมเคยใชประโยชนในพื้นที่บริเวณดังกลาว เนื่องจากมีชาวบานจํานวนมากครอบครองอาศัยอยูในพื้นที่พิพาท

สอดรับกับ “ความเห็นของคณะกรรมการกฤษฎีกา เรื่องเสร็จที่ 256 - 257/2538 บันทึกเรื่อง สถานะทางกฎหมาย
ของที่ดินที่สงวนหวงหามไวเพื่อใชประโยชนในราชการแตทางราชการยังไมไดเขาใชประโยชน เห็นวา ที่ดินในเขต

ที่มีประกาศสงวนหรือหวงหามไวเพื่อประโยชนของทางราชการตามกฎหมาย จะมีสถานะเปนที่ราชพัสดุหรือไม

ตองพิจารณาวาสวนราชการไดเขาใชประโยชนแลวหรือไม ถาเขาใชประโยชนแลวที่ดินดังกลาวก็เปนที่ราชพัสดุ

แตถายังไมไดเขาใชประโยชนหรือใชประโยชนบางสวน สวนที่ยังไมไดใชก็ไมเปนที่ราชพัสดุ”
ตอมา เมื่อรัฐบาลในป 2546 มีนโยบายแปลงสินทรัพยเปนทุน ดวยการนําที่ดินที่อยูในความครอบครอง

ของสวนราชการที่ไมไดใชประโยชน นํามาพัฒนาในเชิงเศรษฐกิจ มณฑลทหารบกที่ 24 จึงขออนุมัติกองทัพบก

ทําเรื่องสงที่ดินที่พิพาทคืนใหกับกรมธนารักษ กรมธนารักษจึงนําพื้นที่พิพาทดังกลาวมาจัดใหราษฎรเชา

ทั้งที่กรมธนารักษดําเนินการตรวจสอบพื้นที่พบวา ราษฎรบางสวนมีหลักฐานการครอบครองในที่ดินที่พิพาท
ตั้งแตป 2498

ดังนั้น จากขอเท็จจริงดังกลาวขางตน ตามที่มณฑลทหารบกที่ 24 แจงไมเคยไดใชประโยชนในที่พิพาท

ดังกลาว จึงทําใหที่พิพาทดังกลาวไมใชที่ราชพัสดุ แตเปนที่สงวนหวงหามที่เปนสาธารณสมบัติของแผนดิน

กรมธนารักษไมมีสิทธิในการจัดใหเชา การดําเนินการแกไขปญหาในที่ดินที่พิพาทโดยการจัดใหเชาของกรมธนารักษ
จึงกอใหเกิดความไมเปนธรรมตอผูรอง และขัดตอเจตนารมณของการปฏิบัติราชการที่ดี ตามนัยพระราชกฤษฎีกา

วาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารจัดการบานเมืองที่ดี พ.ศ. 2546

314 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”