Page 340 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

2. รัฐควรมีนโยบายเรงรัดสํารวจตรวจสอบการใชที่ราชพัสดุของหนวยงานราชการตาง ๆ ใหเปน

ไปตามความจําเปนเทานั้น หากหนวยราชการใดมีพื้นที่เกินความจําเปนใหกันคืนใหกับรัฐเพื่อนําไปจัดใหประชาชน

ที่ไมมีที่ทํากินตอไป โดยเฉพาะอยางยิ่งพื้นที่การขอใชประโยชนในราชการทหารในอดีต

3. เนื่องจากการแกไขปญหาการโตแยงสิทธิในที่ดินระหวางรัฐกับราษฎร ซึ่งเปนที่ดินของรัฐ
อันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน เชน ที่สงวนหวงหามของรัฐ ที่สาธารณประโยชน และที่ราชพัสดุ เปนตน

รัฐจะใชคณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.) เปนกลไกในการแกไขปญหาที่สําคัญ แตองคประกอบ

ของคณะกรรมการดังกลาว มีจํานวนมากและขาดการมีสวนรวมของประชาชน ไมมีกฎหมายรองรับอํานาจหนาที่

อยางชัดเจน ทําใหผลการดําเนินการแกไขปญหาของคณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.)
จึงไมเปนที่ยอมรับของประชาชน หนวยงานของรัฐ ไมสอดคลองกับขอเท็จจริง หาขอยุติไมได และยังทําให

การแกไขปญหากรณีพิพาทลาชา ดังนั้น รัฐควรยกเลิกคณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.)

4. รัฐควรมีนโยบายจัดตั้งกลไกแกไขปญหาที่ดินแบบถาวร ซึ่งตองมีกฎหมายรับรองการใชอํานาจ

อยางแทจริง ซึ่งมีองคประกอบในกลไกดังกลาวตองมาจากตัวแทนผูมีสวนไดสวนเสีย ตลอดจนหนวยงานราชการ
ตาง ๆ เกี่ยวของ และในระหวางการแกไขปญหาในพื้นที่พิพาทหนวยงานราชการที่มีหนาที่ปกครอง ดูแลตองให

ชะลอการจับกุมและผอนผันใหทํากินไปจนกวาการแกไขปญหาจะไดขอยุติ

5. ตามขอ 4 รัฐควรมีนโยบายปรับปรุงกระบวนวิธีการพิสูจนสิทธิในที่ดินใหมใหเปนที่ยอมรับ

ของทุกฝาย
5.1) กรณีการพิสูจนสิทธิในที่ดิน เห็นควรใหพิจารณาหลักฐานที่ทางราชการทําขึ้น หลักฐาน

การครอบครองที่ดิน พยานบุคคล และหลักฐานอื่น ๆ ประกอบดวย โดยใหประชาชนมีสวนรวมในกระบวนการ

พิสูจนสิทธิและรังวัดที่ดินนั้นดวย

5.2) กรณีที่ราชพัสดุ ที่หนวยงานราชการไดสงวนหวงหามไวใชในราชการ หรือใหหนวยราชการ
ที่เปนผูใชที่ราชพัสดุ มีหนาที่พิสูจนสิทธิการไดมาซึ่งที่ดินและใชประโยชนในพื้นที่ดวย

5.3) กรณีการขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุ พื้นที่ใดมีขอพิพาทโตแยงสิทธิในที่ดินใหดําเนินการแกไข

ปญหาจนไดขอยุติ จึงนําขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุตอไป

2. ขอเสนอแนะระยะยาว มีดังตอไปนี้
1. รัฐควรปรับปรุงแกไขระเบียบ กฎหมายที่เกี่ยวกับที่ราชพัสดุ ดังตอไปนี้

1.1) ตามมาตรา 4 แหงพระบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 ใหคํานิยามที่ราชพัสดุไววา

“อสังหาริมทรัพยอันเปนทรัพยสินของแผนดินทุกชนิด เวนแตสาธารณสมบัติของแผนดิน (1) ที่ดินรกรางวางเปลา

และที่ดินซึ่งมีผูเวนคืนหรือทอดทิ้งหรือกลับมาเปนของแผนดินโดยประการอื่นตามกฎหมายที่ดิน (2) อสังหาริมทรัพย
สําหรับพลเมืองใชหรือสงวนไวเพื่อประโยชนของพลเมืองใชรวมกันเปนตนวา ที่ชายตลิ่ง ทางนํ้า ทางหลวง

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 319
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”