Page 336 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

6.4 วิเคราะหการละเมิดสิทธิ

ที่ราชพัสดุเปนที่ดินของรัฐประเภทหนึ่งที่กฎหมายกําหนดไว ตามพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518

ซึ่งเดิมที่ราชพัสดุไมมีคํานิยามและกฎหมายใดที่กําหนดไวชัดเจน มีเพียงหนังสือพระบรมราชโองการรัชกาลที่ 6

ที่ 65/507 ลงวันที่เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2464 ความวา “หนังสือกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ที่ 205/23400
ลงวันที่ 14 มีนาคม 2464 วา เห็นควรสมควรรวบรวมบรรดาที่ดินของหลวงในกระทรวงตาง ๆ มาขึ้นทะเบียน

ราชพัสดุไวทางกระทรวงพระคลังฯ เสียทางเดียวเพื่อปกครองใหเปนหลักฐานสืบไปนั้น หมอมฉันเห็นชอบดวยแลว

ใหทานจัดการกับเจากระทรวงตาง ๆ ในเรื่องตอไปเถิด” จึงรวบรวมที่ดินขึ้นทะเบียนไวที่กระทรวงพระคลัง

มหาสมบัติ แตเนื่องพระบรมราชโองการไมมีรายละเอียดที่ชัดเจน ทําใหเกิดปญหาการบังคับใช กลาวคือ
หนวยงานราชการโตแยงและไมปฏิบัติ ทําใหการรวบรวมขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุทําไดเพียงบางสวน

ตอมา หลังการเปลี่ยนแปลงระบบการปกครอง เมื่อป พ.ศ. 2475 รัฐมนตรีวาการกระทรวงการคลัง

ประกาศใช “ระเบียบกระทรวงการคลัง ที่ 8782/2485 เรื่อง การปกครองและจัดประโยชนที่ดินสิ่งปลูกสราง

ราชพัสดุ พุทธศักราช 2485 กําหนดใหกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ นําที่ดินของหนวยงานตาง ๆ ที่ใชประโยชน
มาขึ้นทะเบียนตอกระทรวงการคลัง ซึ่งการประกาศใชระเบียบดังกลาว กลายเปนขอโตแยงของหนวยงานตาง ๆ

โดยอางวา ระเบียบดังกลาวมิใชกฎหมายเปนเพียงคําสั่งภายในที่ใชบังคับเฉพาะในกระทรวงการคลังเทานั้น

จะใชบังคับแกกระทรวงอื่น ๆ มิได จากสาเหตุดังกลาวเปนสาเหตุสําคัญที่ทําใหเกิดปญหาการบริหารจัดการ

ที่ราชพัสดุตลอดมา
จากปญหาการโตแยงในเรื่องอํานาจเกี่ยวกับที่ราชพัสดุของกรมธนารักษ กระทรวงการคลัง จึงทําให

กรมธนารักษมอบหมายใหกองรักษาที่หลวงดําเนินการยกรางพระราชบัญญัติเกี่ยวกับที่ราชพัสดุ เมื่อป 2511 - 2512

แตเนื่องจากในระยะตอมาไดมีมติสภาบริหารคณะปฏิวัติ วันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2514 สภาบริหารคณะปฏิวัติ

มีมติที่ประชุมวา กระทรวงการคลังไมมีอํานาจหนาที่ในที่ราชพัสดุในสวนที่เปนสาธารณสมบัติของแผนดิน
นอกจากจะเปนที่ของสวนราชการสังกัดกระทรวงการคลังเทานั้น และในระยะตอมามีความพยายามที่จะขอ

แบงสวนราชการใหม โดยประสงคจะขอโอนงานของกองรักษาที่หลวงไปอยูในสังกัดของกรมอื่น ทําใหกรมธนารักษ

ตองเรงดําเนินการยกรางพระราชบัญญัติในชื่อ “รางพระราชบัญญัติจัดระเบียบที่ราชพัสดุ พ.ศ. ....” เสนอ

คณะรัฐมนตรี และสงใหสภานิติบัญญัติแหงชาติพิจารณา ประกาศบังคับใชเปนพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518
ภายหลังการประกาศใชพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 คณะกรรมการที่ราชพัสดุ อาศัย

อํานาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 12 แหงพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 เห็นควรที่จะกําหนด

หลักเกณฑและวิธีการในการปกครองดูแล บํารุงรักษา ใชและจัดหาประโยชนเกี่ยวกับที่ราชพัสดุใหเปนการแนนอน

และเหมาะสม จึงประกาศใชกฎกระทรวง (พ.ศ. 2519) ออกตามความในพระราชบัญญัติที่ไดพัสดุ พ.ศ. 2518
โดยกําหนดวา ในทองที่จังหวัดใดที่ยังไมไดสํารวจรายการเพื่อขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุกลาง ใหกรมธนารักษ

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 315
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”