Page 331 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ยอมไดรับความคุมครอง มาตรา 58 บุคคลยอมมีสิทธิมีสวนรวมในกระบวนการพิจารณาของเจาหนาที่ของรัฐ

ในการปฏิบัติราชการทางปกครองอันมีผลหรืออาจมีผลกระทบตอสิทธิและเสรีภาพของตน

3. รายงานผลการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ที่ 338/2552 เรื่อง สิทธิชุมชน
กรณีกรมราชทัณฑขอออกหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงแปลงเรือนจําชั่วคราวเขากบทับที่อยูอาศัยและที่ดิน

ทํากินของราษฎร

กรณีรองเรียนของราษฎรหมู 8 9 และ 10 ตําบลนครสวรรคตก อําเภอเมืองนครสวรรคไดครอบครอง
ทําประโยชนในที่ดินที่พิพาทมาตั้งแตกอน พ.ศ. 2492 โดยมีหนังสือแจงการครอบครองที่ดิน (ส.ค.1) เปนหลักฐาน

ตอมาในป 2513 ทางเรือนจําชั่วคราวเขากบไดอางสิทธิเหนือที่ดินบริเวณดังกลาว โดยอางวาเปนที่ดินของเรือนจํา

กลางนครสวรรคและกรมราชทัณฑตามเอกสารใบจองและหามมิใหราษฎรเขาไปทําประโยชนในที่ดิน ซึ่งราษฎร
ที่ไดรับผลกระทบก็ไดดําเนินการรองเรียนไปยังหลายหนวยงานตาง ๆ ที่เกี่ยวของและมีกระบวนการแกไขปญหา

โดยหนวยงานราชการตาง ๆ แตก็ยังไมไดขอยุติ ทําใหผูรองไดรับความเดือดรอนไมสามารถทําประโยชนในที่ดิน

และขอออกเอกสารสิทธิได

จากการตรวจสอบขอเท็จจริงตามที่ราษฎรรองเรียนพบวา ประวัติความเปนของที่ดินที่ฝายผูรอง
อางวา เปนที่ตั้งเรือนจําเขากบตั้งแตป 2471 ที่ขุนอภิจิตสุรทัณฑ พัศดีเรือนจําจังหวัดนครสวรรคขออนุญาต

จากกรมราชทัณฑและความเห็นชอบจากทางจังหวัดเพื่อดําเนินการกอสรางเรือนจําชั่วคราวที่บริเวณเขากบ

และเชิงเขากบ เพื่อใชแรงงานนักโทษทําการเกษตรและยอยหิน ซึ่งดําเนินการเรื่อยมาจนราวป 2482 - 2483
ไดยุบเลิกอยางเปนทางการในป 2494 ซึ่งการดําเนินการของเรือนจําชั่วคราวเขากบในชวงเวลาดังกลาว ไมมีเอกสาร

หลักฐานที่ชัดเจนที่จะแสดงถึงเขตที่ตั้งของแปลงที่ดินที่ทางเรือนจําไดใชประโยชน ซึ่งผูถูกรองอางวาขณะนั้น

ป 2471 ยังไมมีการประกาศใชพระราชบัญญัติวาดวยการสงวนหวงหามที่ดินรกรางวางเปลาอันเปนสาธารณสมบัติ
ของแผนดิน พ.ศ. 2478 หากแตพัศดีเพียงขออนุญาตผูวาราชการจังหวัดก็สามารถเขาไปดําเนินการในพื้นที่ได

หลักฐานที่แสดงขอบเขตที่ดินที่ชัดเจนฉบับแรกจึงไดแกแผนที่ที่ฝายผูถูกรองอางวาหมอมเจา

วรพงษทัศนาวรวุฒิ ไดพบขณะไดรับมอบหมายจากอธิบดีกรมราชทัณฑไดไปชี้แนวเขตที่ดินเรือนจําชั่วคราว

เขากบในป 2503 ซึ่งในบันทึกของหมอมเจาวรพงษทัศนาวรวุฒิ ลงวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2503
“เมื่อไดบันทึกปากคําบุคคลดังกลาว จึงไดยอนกลับมาที่เรือนจําฯ เพื่อคนหาหลักฐานเกาเกี่ยวกับ

การไดมาซึ่งที่ดินแปลงนี้ จึงไดพบวา ในสมัยกระผมดํารงตําแหนงเปนพัศดีเรือนจํา (ระหวาง พ.ศ. 2484 - 2485)

ก็ไดแผนที่สังเขปแสดงอาณาเขตที่ดินแหงนี้ รวม 3 ฉบับ คือ
หมายอักษร ก. แสดงถึงบริเวณที่ดินเรือนจําชั่วคราวเขากบดานใต ตั้งแตหลังเรือนจําถึงถนนสวรรควิถี

มีเนื้อที่ประมาณ 2,273 ไร ในแผนที่ฉบับนี้ไดแสดงอาณาเขตไวโดยชัดเจนแสดงถึงอาณาเขตของเรือนจําชั่วคราว

เขากบ ซึ่งไดเคยทําประโยชนมากอนและเลยไปจนถึงที่สงวนของจังหวัด ทั้งปรากฎวาในขณะนั้นไมมีราษฎรบุกรุก
เขาไปอยูในที่เลย

310 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”