Page 80 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

(1) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐกระทําการโดยไม

ชอบดวยกฎหมายไมวาจะเปนการออกกฎ คําสั่งหรือการกระทําอื่นใดเนื่องจากการกระทําโดยไมชอบดวยกฎหมาย
(2) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐละเลยตอหนาที่

ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินควร

(3) คดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิดหรือความรับผิดอยางอื่นของหนวยงานทาง
ปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐอันเกิดจากการใชอํานาจตามกฎหมาย หรือจากกฎ คําสั่งทางปกครอง หรือคําสั่งอื่น

หรือจากการละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควร
(4) คดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง

(5) คดีที่กฎหมายกําหนดใหหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐฟองคดีตอศาล

เพื่อบังคับใหบุคคลตองกระทําหรือละเวนกระทําอยางหนึ่งอยางใด
(6) คดีพิพาทเกี่ยวกับเรื่องที่มีกฎหมายกําหนดใหอยูในเขตอํานาจของศาลปกครอง

นอกเหนือจากการที่ประชาชนจะคดีขึ้นสูการพิจารณาของศาลปกครองไดโดยตรงแลว

กฎหมายยังเปดชองใหผูตรวจการแผนดินของรัฐสภา (Ombudsman) ในกรณีที่ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภา
เห็นวา กฎ ขอบังคับ หรือการกระทําใดของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ มีปญหาความชอบดวย

รัฐธรรมนูญ ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาสามารถเสนอเรื่องพรอมความเห็นตอศาลปกครองเพื่อพิจารณาวินิจฉัย

ตามชอบดวยรัฐธรรมนูญของกฎ ขอบังคับ หรือการกระทําใดของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐได 118
ตัวอยางของคําพิพากษาและคําสั่งของศาลปกครองเกี่ยวกับการใหความคุมครองสิทธิและ

เสรีภาพของประชาชนที่นาสนใจ เชน
ก. คดีหมายเลขดําที่ ฟ.47/2549 (มูลนิธิเพื่อผูบริโภคกับพวก ผูฟองคดี)

คดีนี้มูลนิธิเพื่อผูบริโภคกับพวก ไดฟองคดีตอศาลปกครองสูงสุดวา เปนผูไดรับความเดือดรอน

เสียหายจากการที่ผูถูกฟองคดีทั้งสามไดดําเนินการยกเลิกและแปรสภาพกิจการการปโตรเลียมแหงประเทศไทย
ไปเปน บริษัท ปตท. จํากัด (มหาชน) โดยกระบวนการแปรรูป ปตท. ขัดกับพระราชบัญญัติทุนรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542

เนื่องจากการแตงตั้งคณะกรรมการเตรียมการจัดตั้ง บมจ. ปตท. ไมชอบดวยกฎหมาย สวนการตราพระราชกฤษฎีกา
แปรรูป ปตท. นั้น ไมเปดโอกาสใหประชาชนเขารวมแสดงความคิดเห็น ซึ่งการกระทําดังกลาวขัดตอรัฐธรรมนูญ

มาตรา 59 ที่ไดรับรองใหบุคคลมีสิทธิไดรับขอมูล คําชี้แจงเหตุผลของหนวยราชการ รัฐวิสาหกิจกอนดําเนินโครงการ

ที่อาจมีผลกระทบตอตนเอง และยังปรากฏดวยวาในการตราพระราชกฤษฎีกากําหนดอํานาจ สิทธิ และประโยชนฯ
มีเจตนาไมสุจริต สงผลให บมจ.ปตท. มีอํานาจมหาชนของรัฐในการเวนคืนที่ดิน การประกาศเขต และรอนสิทธิเหนือพื้นดิน

ของเอกชน และเปนการกําหนดสิทธิประโยชนยังสงผลให บมจ.ปตท. มีอํานาจผูกขาดในการขายนํ้ามันราชการ ผูกขาด

การซื้อ-ขายกาซธรรมชาติ สิทธิการยกเวนการเสียภาษีปาย รวมทั้งสิทธิการวางหนังสือคํ้าประกันธนาคารตอกรมศุลกากร
และอื่น ๆ รวมทั้งการจัดสรรและกระจายหุนก็ไมไดดําเนินการอยางเปนธรรม คือ ไมเปดโอกาสใหประชาชนคนไทย

118 โปรดดูรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 245 และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง
พ.ศ. 2542 มาตรา 43

61