Page 77 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

(1) สํานักงานคุมครองสิทธิและชวยเหลือทางกฎหมายของประชาชน สํานักงานอัยการ

สูงสุด
สํานักงานคุมครองสิทธิและชวยเหลือทางกฎหมายของประชาชน (สคช.) เปนหนวยงาน

ซึ่งจัดตั้งขึ้นในกรมอัยการ (ปจจุบันคือสํานักงานอัยการสูงสุด) ในป พ.ศ. 2525 โดยมีเจตนารมณเพื่อทําหนาที่

ชวยเหลือทางกฎหมายแกประชาชนผูยากไรทั้งในสวนกลางและสวนภูมิภาคทั่วประเทศ ซึ่งการชวยเหลือทาง
กฎหมายแกประชาชน ประกอบดวย พนักงานอัยการ นิติกร และทนายความอาสาที่มีความรูความชํานาญในทาง

กฎหมายอยางสูง ที่สามารถใหความชวยเหลือแกประชาชน โดยไมคิดคาบริการหรือคาใชจายใด ๆ ทั้งสิ้น ตาม
พระราชกฤษฎีกาแบงสวนราชการสํานักงานอัยการสูงสุด พ.ศ. 2540 กําหนดให สคช. มีอํานาจหนาที่ดังตอไปนี้

(1.1) รับผิดชอบดําเนินการเกี่ยวกับการคุมครองสิทธิมนุษยชน การคุมครองสิทธิเสรีภาพ

และผลประโยชนของประชาชน การใหความชวยเหลือทางกฎหมายแกประชาชน การเผยแพรความรูทางดาน
สิทธิมนุษยชนและความรูทางกฎหมายแกประชาชน

(1.2) ศึกษา วิจัย และพัฒนาระบบ รูปแบบ วิธีการ และแนวทางปฏิบัติในการ

ดําเนินการดังกลาว
(1.3) ปฏิบัติงานรวมกันหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหนวยงานอื่นที่เกี่ยวของหรือ

ที่ไดรับมอบหมาย

การปฏิบัติหนาที่คุมครองสิทธิและเสรีภาพของ สคช. ที่สําคัญ เชน กรณีการริเริ่มแกไข
ปรับปรุงกฎหมายอาญามาตรา 18 หามใชโทษประหารชีวิต และจําคุกตลอดชีวิตสําหรับบุคคลอายุตํ่ากวา 18 ป

หรือกรณีการยกรางระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการประสานงานดานการบังคับใชกฎหมายวาดวย
สิ่งแวดลอม พ.ศ. .... สงไปยังกรมควบคุมมลพิษ กระทรวงวิทยาศาสตรเพื่อนําเขาสูการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี

นอกจากนี้ สคช. ยังไดรับความไววางใจจากสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี โดยทําหนาที่ตรวจสอบขอเท็จจริง

และเสนอขอมูลหรือขอคิดเห็นในเรื่องตาง ๆ จากสํานักราชเลขาธิการ กรณีราษฎรทูลเกลาฯ ถวายฎีกาเพื่อขอ
พระมหากรุณาเปนที่พึ่ง จากนั้นจะสรุปผลการตรวจสอบและเสนอความเห็นไปยังราชเลขาธิการ เพื่อจะไดนํา

ความกราบบังคมทูลพระกรุณาฯ ตอไป ฯลฯ จึงกลาวไดวา สคช. เปนหนวยงานของรัฐที่มีบทบาทในการให
ความคุมครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนเปนอยางมากในปจจุบัน

(2) กรมคุมครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม

กรมคุมครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม ไดจัดตั้งขึ้นเมื่อมีการแยกศาล
ยุติธรรมออกจากกระทรวงยุติธรรม ซึ่งเปนผลของการประกาศใชรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช

2540 ที่กําหนดใหศาลยุติธรรมแยกออกตางหากจากกระทรวงยุติธรรม และกําหนดใหมีกรมคุมครองสิทธิและ

เสรีภาพขึ้นในกระทรวงยุติธรรม โดยแนวคิดในการจัดตั้งกรมคุมครองสิทธิและเสรีภาพนี้ไดรับอิทธิพลมาจากการ
จัดตั้งสํานักงานสิทธิพลเมือง (Civil Rights Division) ของกระทรวงยุติธรรมในประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งเปน

ประเทศที่มีพลเมืองหลากหลายเชื้อชาติจนนํามาสูปญหาการละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนโดยเจาหนาที่

ของรัฐและโดยประชาชนดวยกันเอง และนับวาเปนการดําเนินการที่สอดคลองกับนโยบายของสหประชาชาติ
ที่เรงรัดใหรัฐสมาชิกจัดตั้งกลไกระดับชาติเพื่อสงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชนโดยตรงอีกดวย

58