Page 56 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

สถาบันสิทธิมนุษยชนระดับชาติในประเทศตาง ๆ มีความเปนเอกภาพและมีประสิทธิภาพในการสงเสริมและ

คุมครองสิทธิมนุษยชนภายในประเทศ โดยหลักการดังกลาวไดวางบรรทัดฐานเกี่ยวกับสถานะและอํานาจหนาที่
ของสถาบันสิทธิมนุษยชนแหงชาติไวดังนี้

1) สถานะของสถาบันสิทธิมนุษยชนแหงชาติ หลักการปารีส ไดกลาวถึงแนวทางในการ

จัดตั้งสถาบันสิทธิมนุษยชนแหงชาติวาควรจัดตั้งสถาบันฯ ที่เปนอิสระและเพื่อใหการดําเนินงานของสถาบันฯ
มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล สถาบันฯ ตองมีองคประกอบที่สําคัญ 6 ประการ คือ 90

- ความเปนอิสระ (Independence) ในการปฏิบัติหนาที่ มีอํานาจตัดสินใจ
โดยปราศจากการแทรกแซงจากรัฐบาลหรือหนวยงานใด ควรมีการเชื่อมโยงกับรัฐสภาหรือขึ้นตอประมุขของรัฐ

มีการบริหารจัดการที่เปนเอกเทศ มีกฎระเบียบของตนเอง ตั้งงบประมาณไดอยางเพียงพอ แตงตั้งและ

ถอดถอนกรรมการและเจาหนาที่ผูปฏิบัติงานได และตองมีองคประกอบที่หลากหลายและเปนตัวแทนของ
กลุมตาง ๆ ในสังคมอยางแทจริง

- ขอบเขตอํานาจที่อยางชัดเจนและมีอํานาจเพียงพอ (Defined jurisdiction and

adequate powers) กลาวคือ สถาบันฯ จะตองมีภาระหนาที่อยางชัดเจนและเพียงพอในการสงเสริมและคุมครอง
สิทธิมนุษยชนไมเฉพาะตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายจัดตั้งสถาบันฯ เทานั้น หากควรเปนไปตามขอตกลง กติกา

อนุสัญญาระหวางประเทศในระบบของสหประชาชาติและกฎหมาย ที่สําคัญตองไดรับอํานาจทางกฎหมาย

อยางเพียงพอในการสอบสวนคํารองเรียนเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน การเรียกเจาหนาที่ของรัฐและ
บุคคลมาใหขอเท็จจริงหรือขอมูล เปนตน

- การเขาถึงไดงาย (Accessibility) สถาบันฯ จะตองเปนสถาบันที่บุคคลและ
คณะบุคคลทุกฝายสามารถเขาถึงไดทันที โดยมีกฎเกณฑและกระบวนการทํางานที่ประชาชนสามารถติดตอยื่น

คํารองเรียนไดอยางสะดวก และรวดเร็ว และมีสํานักงานสาขาทุกภูมิภาคเพื่อรับเรื่องราวรองทุกขไดทั่วประเทศ

- ความรวมมือกับทุกฝาย (Cooperation) สถาบันฯ จะตองยึดหลักการความรวมมือ
กับทุกฝายตั้งแตสหประชาชาติ สถาบันสิทธิมนุษยชนระดับภูมิภาคและระดับประเทศ องคการเอกชนหรือองคการ

ที่มิใชของรัฐ ตลอดจนองคการระหวางรัฐบาลที่มีหนาที่สงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชนและกับองคกรตุลาการ
- ความมีประสิทธิภาพในการดําเนินการ (Operational efficiency) โดยการจัดหา

ทรัพยากรที่เพียงพอ วิธีการทํางานที่ไมเปนแบบราชการ บุคลากรมีความคิดความรูและความเขาใจเรื่อง

สิทธิมนุษยชน ฯลฯ และ
- ความมีเหตุผลอธิบายความรับผิดชอบในการดําเนินงาน (Accountability) กลาวคือ

สถาบันฯ จะตองมีความรับผิดชอบทางดานกฎหมายและดานการเงินตอรัฐบาลและรัฐสภา โดยตองรายงาน

เกี่ยวกับกิจกรรมตาง ๆ ตอรัฐสภาหรือองคกรในลักษณะเดียวกันโดยละเอียด เพื่อพิจารณาและตองเผยแพร
รายงานและใหสาธารณชนตรวจสอบการทํางานของสถาบันไดอยางจริงจัง

90 Center for Human Rights, National Human Rights Institutions : A Handbook on the Establishment and Strengthening of National
Institutions for the Protection and Promotion of Human Rights (Geneva : United Nations, 1995), pp. 10-17. และลัดดาวัลย
ตันติวิทยาพิทักษ และคณะ, รายงานการวิจัยเรื่อง การจัดตั้งคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ, (กรุงเทพมหานคร : สํานักงานคณะกรรมการวิจัย
แหงชาติ, 2543) น.28 30. อางถึงใน ภิรมย ศรีประเสริฐ, “ปญหากระบวนการพิจารณาตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยคณะกรรมการสิทธิ
มนุษยชนแหงชาติของประเทศไทย,” (วิทยานิพนธมหาบัณฑิต คณะนิติศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, 2551), น. 29 31.

37