Page 52 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

(ง) ศาลตองใหเหตุผลประกอบคําพิพากษาของตนเสมอ การบังคับใหศาลตอง

แสดงขอเท็จจริงและขอกฎหมายที่เปนเหตุผลในการวินิจฉัยขอพิพาทไปทางใดทางหนึ่งใหปรากฏตอคูความ
ยอมเปนหลักประกันแกเอกชนวาศาลจะไมพิพากษาคดีตามอําเภอใจไดเปนอยางดีเชนกัน

ทั้งนี้ ทั้งศาลในระบบกฎหมายเอกชนและศาลในระบบกฎหมายมหาชน ไดแก

ศาลยุติธรรม ศาลปกครอง และศาลรัฐธรรมนูญ ตัวอยางเชน ในกรณีของประเทศไทยศาลยุติธรรมมีสวน
ในการคุมครองสิทธิมนุษยชน คือ การที่รัฐธรรมนูญฯ กําหนดใหศาลยุติธรรมมีอํานาจในการพิจารณาออกหมายจับ

หมายขัง บุคคลและหมายคน เพื่อใหศาลยุติธรรมเปนผูพิจารณากลั่นกรองและตรวจสอบการใชอํานาจของ
เจาหนาที่กอนที่จะเขาทําการจับ ขัง และคน อันมีลักษณะเปนการคุมครองสิทธิมนุษยชนเกี่ยวกับสิทธิในกระบวนการ

ยุติธรรม ศาลปกครองมีสวนในการคุมครองสิทธิมนุษยชน คือ เนื่องจากศาลปกครองมีอํานาจหนาที่ในการควบคุม

ตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของการกระทําทางปกครองตาง ๆ ที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ
กอใหเกิดความเดือดรอนเสียหายหรือละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชน โดยการมีคําสั่งใหยกเลิกเพิกถอน

การกระทําดังกลาวหรือสั่งใหชดใชคาเสียหายหรือดําเนินการใด ๆ เพื่อเยียวยาความเดือดรอนเสียหายที่เกิด

แกประชาชน และศาลรัฐธรรมนูญมีสวนในการคุมครองสิทธิมนุษยชน คือ การที่รัฐธรรมนูญกําหนดให
สิทธิและเสรีภาพที่รับรองไวโดยคําวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญไดรับความคุมครองและผูกพันองคกรของรัฐทุก

องคกรโดยตรงในการตรากฎหมาย การใชบังคับกฎหมาย และการตีความกฎหมายทั้งปวง และกําหนดใหบุคคล

ซึ่งถูกละเมิดสิทธิและเสรีภาพที่รัฐธรรมนูญรับรองไวมีสิทธิยื่นคํารองโดยตรงตอศาลรัฐธรรมนูญ เพื่อใหศาลรัฐธรรมนูญ
มีคําวินิจฉัยวาบทบัญญัติแหงกฎหมายใดขัดหรือแยงตอรัฐธรรมนูญได ในกรณีที่บุคคลนั้นไดยื่นคํารองตอคณะกรรมการ

สิทธิมนุษยชนแหงชาติหรือผูตรวจการแผนดิน เพื่อใหเสนอเรื่องใหศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาวินิจฉัยแลว
แตองคกรทั้งสองดังกลาวไมไดดําเนินการเสนอเรื่องตอศาลรัฐธรรมนูญ

นอกจากนี้ศาลยุติธรรม ศาลปกครอง และศาลรัฐธรรมนูญยังมีสวนในการคุมครอง

สิทธิมนุษยชนในกรณีที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติไดเสนอเรื่องพรอมความเห็นตอศาลรัฐธรรมนูญหรือ
ศาลปกครองในกรณีที่เห็นชอบตามที่มีผูรองเรียน และฟองคดีตอศาลยุติธรรมแทนผูเสียหายในกรณีที่เห็นสมควร

เพื่อแกไขปญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนเปนสวนรวมตามที่ไดกลาวไปแลวขางตน
ตัวอยางคําวินิจฉัยของศาลไทยเกี่ยวกับการใหความคุมครองสิทธิและเสรีภาพของ

ประชาชน อาทิเชน

คําวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญที่ 21/2556 คดีนี้ศาลรัฐธรรมนูญไดวางหลักไววา
พระราชบัญญัติชื่อบุคคล พ.ศ. 2505 มาตรา 12 ซึ่งเปนบทบัญญัติบังคับใหหญิงมีสามีตองใชชื่อสกุลของสามีเทานั้น

ถือเปนการลิดรอนสิทธิในการใชชื่อสกุลของหญิงมีสามี ทําใหชายและหญิง มีสิทธิไมเทาเทียมกัน เนื่องจากเปนการ

บังคับใหหญิงมีสามีใชชื่อสกุลของสามีเพียงฝายเดียวโดยใชสถานะการสมรส ซึ่งมิไดเปนเหตุผลในเรื่องความ
แตกตางทางกายภาพ หรือภาระหนาที่ระหวางชายและหญิงที่มีผลมาจากความแตกตางทางเพศ จนทําใหตอง

มีการเลือกปฏิบัติใหแตกตางกันอันจะถือวาเปนการเลือกปฏิบัติที่ไมเปนธรรม กรณีจึงเปนการขัดตอหลักความ

เสมอภาคเพราะเหตุแหงความแตกตางกันในเรื่องเพศและสถานะของบุคคล บทบัญญัติของกฎหมายฉบับดังกลาว
จึงมีขอความขัดหรือแยงกับรัฐธรรมนูญ มาตรา 30 ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540

จึงใชบังคับมิไดตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 6
33