Page 46 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผู้ติดเชื้อเอชไอวี

รายงานการศึกษาวิจัย 19
การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผูติดเชื้อเอชไอวี

การเลือกปฏิบัติตอผูติดเชื้อเอชไอวี และในจํานวนดังกลาว มี 112 ประเทศ ใหความคุมครองกลุมผูติดเชื้อเอชไอวี
ที่เปนกลุมที่มีความเปราะบางประเภทหนึ่ง อยางไรก็ดี แมจะมีบทบัญญัติแหงกฎหมายในการคุมครองผูอยูรวมกับ

เชื้อเอชไอวี แตพบวากฎหมายดังกลาวยังไมมีการบังคับใชอยางมีประสิทธิภาพ ซึ่งทําใหกลุมผูติดเชื้อเอชไอวี
ถูกละเลยในการไดรับการคุมครอง อาจกลาวไดวา กฎหมายและนโยบายที่ใหความสําคัญและใหความเคารพ
33
สิทธิมนุษยชนของผูติดเชื้อเอชไอวีมีความสําคัญอยางยิ่งในการแกไขปญหาโรคเอดสอยางรอบดาน เชนเดียวกับกลุม
บุคคลอื่น ๆ ผูติดเชื้อเอชไอวีควรไดประโยชนจากการคุมครองสิทธิขั้นพื้นฐานทั่วไป ยิ่งไปกวานั้น เนื่องจากความ

ตองการและปญหาที่เผชิญมีความแตกตางจากกลุมบุคคลอื่น ๆ การคุมครองสิทธิเฉพาะบางประเภทถือไดวา
มีความสําคัญเปนอยางยิ่งในการสงเสริมการคุมครองสิทธิมนุษยชนของกลุมผูที่อยูรวมกับเชื้อเอชไอวี

การศึกษาเกี่ยวกับแนวปฏิบัติที่ดีระดับประเทศ เปนการศึกษาเชิงเปรียบเทียบเพื่อวิเคราะหแนวนโยบาย
และกรอบกฎหมายที่เกี่ยวของกับการแกไขปญหาดานโรคเอดส โดยเฉพาะอยางยิ่งกฎหมายเกี่ยวกับการขจัดการ

เลือกปฏิบัติกลุมผูติดเชื้อเอชไอวีในการประกอบอาชีพ สําหรับการศึกษาในสวนนี้มุงศึกษาในประเด็นโครงสรางของ
กฎหมาย สถาบันที่ทําหนาที่กํากับดูแลกฎหมายและนโยบาย รวมตลอดถึงการติดตามประเมินผลการบังคับใช

กฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวกับการแกปญหาดานเอดส และประเด็นการเขาถึงความยุติธรรม อาทิ การรองทุกข
และการเยียวยาจากหนวยงานที่รับผิดชอบ

จากการศึกษาพบวา ในระดับประเทศ กรอบกฎหมายที่เกี่ยวกับการคุมครองสิทธิผูติดเชื้อเอชไอวีสามารถ
แบงออกเปน 4 ประเภท กลาวคือ

1. การคุมครองสิทธิมนุษยชนตามรัฐธรรมนูญ พบวา ประเทศสวนใหญทั่วโลกมีบทบัญญัติที่คุมครอง
สิทธิของประชาชนจากการถูกเลือกปฏิบัติและสงเสริมใหประชาชนทั้งหญิงและชายมีความเสมอภาคเทาเทียม

ในดานตาง ๆ รวมถึงความเสมอภาคในโลกแหงการทํางาน อยางไรก็ดี พบวา การบังคับใช และการดําเนินการรองทุกข
ตามสิทธิแหงรัฐธรรมนูญนั้น มีขั้นตอนที่ยุงยากและใชเวลานาน

2. การคุมครองสิทธิภายใตกฎหมายสาขาตาง ๆ อาทิ กฎหมายเกี่ยวกับคนพิการ และกฎหมายแรงงาน
และการจางงาน ซึ่งอาจมีบทบัญญัติหามมิใหมีการเลือกปฏิบัติตอผูติดเชื้อเอชไอวีในการประกอบอาชีพ

3. การคุมครองสิทธิของผูติดเชื้อภายใตพระราชบัญญัติที่เกี่ยวกับการแกไขปญหาโรคเอดสเปนการเฉพาะ
นอกจากบทบัญญัติที่คุมครองผูติดเชื้อเอชไอวีจากการเลือกปฏิบัติแลว การบัญญัติกฎหมายในฐานะกฎหมาย

เฉพาะนี้ อาจมีบทบัญญัติที่เปนมาตรการการปองกันและการใหบริการดูแล
4. คําพิพากษา (Case law) ซึ่งวางหลักเกี่ยวกับการขจัดการเลือกปฏิบัติเนื่องมาจากเปนผูติดเชื้อ

เอชไอวี โดยสวนใหญจะพบในประเทศที่มีระบบกฎหมายจารีตประเพณี (common law)
แมวากรอบกฎหมายที่เกี่ยวกับการคุมครองสิทธิผูติดเชื้อเอชไอวีจะมีความแตกตางกันไป ขึ้นอยูกับบริบท

ของแตละประเทศ แตกรอบกฎหมายทั้ง 4 ประเภทนี้ สามารถนํามาใชเพื่อขจัดการเลือกปฏิบัติไดและเปน
หลักประกันสิทธิมนุษยชนของผูติดเชื้อเอชไอวี ทั้งในการใชชีวิตประจําวันและในโลกของการทํางาน และเปนแนวทาง

ที่สําคัญในการกําหนดแนวนโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวของ นอกจากนี้ ในการพิจารณาแนวปฏิบัติที่ดีควรนํา
หลักการภายใตแนวปฏิบัติเรื่องโรคเอดสในโลกแหงการทํางานมาพิจารณาประกอบ เพื่อเปนหลักประกันที่สําคัญ

ใหกับกลุมแรงงานที่เปนผูติดเชื้อเอชไอวี

33 Global Commission on HIV and the Law, Risk, Rights and Health , (UNDP,HIV/AIDS Group), 2012