Page 708 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

มี expertise ในเรื่องการตรวจสอบ ขาด และไม่มีการฝึก expertise ในการตรวจสอบ

เรื่องการไกล่เกลี่ยก็เช่นเดียวกัน

แต่อย่างไรก็ตาม การไกล่เกลี่ยไม่ใช่เป็นภารกิจหลักของกรรมการสิทธิ เพราะ

กรรมการสิทธินั้นมีภารกิจที่ส าคัญก็คือมีหน้าที่ในการที่ท าให้รัฐท าหน้าที่ของตัวเองอย่าง
้
ถูกต้อง คือท าหน้าที่ส่งเสริม และปกปองสิทธิมนุษยชน ซึ่งหมายความว่าการส่งเสริมและ
้
ปกปองสิทธิมนุษยชนนั้น รัฐต้องมีนโยบายเรื่องการไกล่เกลี่ยเป็นเรื่องเฉพาะกรณี ไม่ใช่
เป็นหน้าที่หลักของกรรมการสิทธิ การไกล่เกลี่ยเป็นเรื่องเยียวยาเหยื่อของการถูกละเมิด

2) การไกล่เกลี่ยจะต้องมีความเชี่ยวชาญอยู่ และต้องยืนอยู่บนพื้นฐานของหลักการ

สิทธิมนุษยชนด้วย ไม่ใช่ไกล่เกลี่ยแล้วกลายเป็นคนท าความผิดลอยนวล

3) ขาดหลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการด าเนินการไกล่เกลี่ย เนื่องจากข้อกฎหมายที่

เกี่ยวข้องก าหนดหลักการไกล่เกลี่ยไว้อย่างกว้าง และไม่ปรากฏว่ามีคู่มือการ

ปฏิบัติงานในเรื่องนี้ จึงท าให้ขาดหลักเกณฑ์และแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจนในการ
่
่
ด าเนินการไกล่เกลี่ย เช่นหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการที่คู่กรณีฝายใดฝายหนึ่งคัดค้าน
หรือขอเปลี่ยนแปลงข้อตกลงในภายหลัง หลักเกณฑ์เกี่ยวกับการรักษาความลับ

ของคู่กรณี ฯลฯ ดังนั้นแนวทางปฏิบัติจึงขึ้นอยู่กับ ความรู้และประสบการณ์ ของ

คณะอนุกรรมการแต่ละคณะ ท าให้การด าเนินการในรายละเอียดไม่เป็นมาตรฐาน

เดียวกัน เช่น การไกล่เกลี่ยในบางกรณีจัดท าเฉพาะบันทึกข้อตกลงตามมาตรา 27

แต่บางกรณีมีการจัดท าเป็นรายงานผลการตรวจสอบไว้ด้วย

4) ผลการไกล่เกลี่ย ไม่ได้มีข้อผูกพันที่ก าหนดเป็นผลทางกฎหมายที่แสดงถึงอ านาจ
การยุติข้อพิพาทของ กสม.ได้อย่างแท้จริง

ความคิดเห็นต่อข้อกฎหมาย

ผู้ให้สัมภาษณ์ให้ความเห็นว่า การท าข้อตกลงไว้เป็นหนังสือ มีท าเป็นสัญญา

ระหว่างคู่กรณี หากไม่ปฏิบัติตามที่เป็นหนังสือก็ให้ด าเนินการต่อ อันนี้ก็มีจุดอ่อนของ

กฎหมายปี 40 ว่ามันไปไหนไม่ได้ พอปี 50 เลยมาเพิ่มอ านาจให้กรรมการสิทธิส่งเรื่องไป

้
ที่ศาลได้ สามารถฟองแทนผู้ร้องเรียนได้ เป็นข้อจ ากัดของรัฐธรรมนูญปี 40 คือ มาตรการ
่
ที่ก าหนดไว้คือว่า กรรมการสิทธิเชื่อมโยงกับฝายบริหาร ถ้ามีการละเมิดสิทธิกับ
่
หน่วยงานของรัฐก็ให้ส่งไปที่นายกรัฐมนตรี เพื่อที่จะสั่งการทางสายบริหาร ที่นี้ถ้าฝาย
บริหารไม่ท า มาตรการที่ก าหนดไว้ทางกฎหมายก็คือว่า ให้ไปที่สถาบันนิติบัญญัติ

- 589 -