Page 488 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

เห็นว่า การสอบถามข้อเท็จจริงตามที่มีการร้องเรียน มิได้เป็นการให้โอกาสในการเสนอ

พยานหลักฐาน และไม่ได้ให้ความสนใจในกระบวนการพิจารณาตรวจสอบของคณะกรรมการสิทธิ

มนุษยชนแห่งชาติ การที่ไม่มีการก าหนดมาตรการด าเนินการส าหรับผู้ไม่มาให้ถ้อยค า ไม่ส่งวัตถุ

หรือเอกสาร อย่างเท่าเทียมกันทั้งบุคคลในภาครัฐและเอกชน จึงย่อมมีผลให้หลักการดังกล่าวไม่
ปรากฏผล ในการคุ้มครองสิทธิของคู่กรณีหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้องตามความเป็นจริง

-ในขั้นตอนการตรวจสอบข้อเท็จจริงกรณีร้องเรียนที่จ าเป็นต้องเชิญ

่
บุคคลที่เกี่ยวข้องโดยตรง เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมต่อทุกฝาย หรือ กรณีการหารือแนวทาง
ั
ปฏิบัติและปญหากฎหมาย ตลอดจนนโยบายต่างๆ ของรัฐ หน่วยงานของรัฐมักจะส่งผู้แทนเข้า
ั
มาร่วมโดยที่ไม่อยู่ในฐานะที่สามารถให้ข้อคิดเห็นเพื่อน าไปสู่ทางออกของการแก้ไขปญหาที่
เกิดขึ้นทั้งในระดับนโยบายและปฏิบัติการ

ั
-มีปญหาข้อจ ากัดเกี่ยวกับการด าเนินการต่อผู้ขัดขวางหรือไม่ให้ความ
ั
ร่วมมือในกระบวนการรับฟงข้อเท็จจริงและแสวงหาพยานหลักฐาน ทั้งนี้ในการด าเนินการต่อผู้
ั
ขัดขวางหรือไม่ให้ความร่วมมือในกระบวนการรับฟงข้อเท็จจริงและแสวงหาพยานหลักฐานของ
ั
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีปญหาว่า บทบัญญัติว่าด้วยการก าหนดบทลงโทษผู้ที่ไม่
มาให้ถ้อยค า หรือไม่ส่งวัตถุ เอกสารหรือพยานหลักฐาน ไม่เกิดผลในทางปฏิบัติ

-บทลงโทษต่อการไม่ให้ความร่วมมือไม่มีผลบังคับกับส่วนราชการและ

หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ ทั้งนี้ตามมาตรา 34 แห่งพระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิ

มนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ก าหนดบทลงโทษจ าคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งหมื่น

บาท หรือทั้งจ าทั้งปรับต่อผู้ที่ไม่มาให้ถ้อยค า หรือไม่ส่งวัตถุ เอกสาร หรือพยานหลักฐานที่ถูก

เรียกหรือถูกสั่งให้ส่งตามมาตรา 32 (2) แต่บทลงโทษดังกล่าวใช้บังคับได้กับบุคคล นิติบุคคล
หรือหน่วยงานเอกชน ตามมาตรา 32 (2) เท่านั้น ไม่มีผลบังคับกับส่วนราชการและหน่วยงานของ

รัฐ หรือรัฐวิสาหกิจ ตามมาตรา 32 (1) ท าให้หน่วยงานของรัฐบ่ายเบี่ยงหรือหลีกเลี่ยง ไม่ให้ความ

ร่วมมือในส่งเอกสารหรือหลักฐานที่เกี่ยวข้อง หรือไม่ส่งผู้แทนมาให้ถ้อยค าต่อคณะกรรมการสิทธิ

มนุษยชนแห่งชาติตามมาตรานี้จึงเป็นข้อจ ากัดอ านาจของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

ั
ในรับฟงข้อเท็จจริงและแสวงหาพยานหลักฐาน
-มีข้อจ ากัดในการบังคับใช้บทลงโทษกับบุคคล นิติบุคคล หรือหน่วยงาน

เอกชน ท าให้ไม่เกิดผลในทางปฏิบัติ โดยในการบังคับใช้มาตรา 34 กับบุคคล นิติบุคคล หรือ

หน่วยงานเอกชนยังขาดกระบวนการเชื่อมโยงหรือช่องทางที่จะท าให้เกิดผลในทางปฏิบัติ
้
่
เนื่องจากไม่ได้ก าหนดกระบวนการเบื้องต้นในการฟองร้อง เพื่อน าไปสู่การลงโทษผู้ฝาฝืน เช่น
้
การเสนอเรื่องให้พนักงานอัยการเป็นผู้ฟอง นอกจากนั้น ในกรณีการบังคับใช้บทลงโทษกับบุคคล

- 382 -