Page 482 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
P. 482
ั
ั
พ.ศ. 2542 มีปญหาว่า เมื่อคู่กรณียินยอมตกลงเพื่อประนีประนอมและแก้ไขปญหาในกรอบของ
การคุ้มครองสิทธิมนุษยชน และคณะกรรมการได้จัดให้มีการจัดท าข้อตกลงระหว่างคู่กรณีเป็น
่
่
หนังสือไว้ให้ยุติเรื่องแล้วจะมีผลผูกพันคู่กรณีฝายใดฝายหนึ่ง ในการใช้สิทธิทางศาลอีกได้หรือไม่
ั
ปญหานี้ เมื่อพิจารณาหลักการในการท า หน้าที่ไกล่เกลี่ยของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน
แห่งชาติตามมาตรา 27 จะเห็นว่าไม่ได้ก าหนดผลทางกฎหมายไว้อย่างชัดเจนจึงย่อมพิจารณาได้
ว่าคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเป็นองค์กรที่ไม่มีอ านาจวินิจฉัยชี้ขาดการไกล่เกลี่ยและ
ยุติข้อพิพาทโดยคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนจึงเป็นการยุติข้อพิพาทโดยความสมัครใจของคู่กรณี
่
ทั้งสองฝาย มาตรา 27 ก าหนดให้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติท าหน้าที่เป็นเพียงคน
กลางในการไกล่เกลี่ย โดยไม่มีอ านาจบังคับใดๆ จึงย่อมไม่เป็นการจ ากัดสิทธิของคู่กรณีที่จะน า
้
กรณีพิพาทไปฟองศาล หรือร้องขอต่อผู้บังคับบัญชาให้ด าเนินการทางวินัยแก่ผู้เกี่ยวข้องใน
ภายหลัง
่
่
-กรณีการไกล่เกลี่ยเพื่อให้มีการชดใช้เงิน ซึ่งคู่กรณีฝายใดฝายหนึ่งมีการ
กระท าผิดอาญาหรือผิดวินัยนอกเหนือจากการท าให้ผู้ร้องได้รับความเสียหายเป็นตัวเงิน คู่กรณี
้
่
ฝายที่ได้รับความเสียหายย่อมมีสิทธิน ากรณีที่ได้มีการไกล่เกลี่ยแล้วนั้นไปฟองศาล หรือแจ้ง
หน่วยงานต้นสังกัดให้มีการด าเนินการทางวินัย เนื่องจากมาตรา 27 ก าหนดเพียงให้
่
คณะกรรมการยุติเรื่อง แต่อย่างไรก็ตามในส่วนที่มีผลผูกพันอยู่บ้างคือ คู่กรณีอีกฝายหนึ่งก็
สามารถอ้างบันทึกข้อตกลงในการไกล่เกลี่ยประนีประนอมนั้นเป็นพยานหลักฐานต่อศาลได้
-กรณีข้อตกลงไกล่เกลี่ยเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือยุติการกระท า
้
แล้ว อาจมีข้อโต้แย้งว่าจะมีเหตุท าให้มีการฟองคดีอีกทางหนึ่งได้หรือไม่ ในขณะที่ในทางหลักการ
นั้น กรณีการไกล่เกลี่ยเพื่อให้มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไข หรือให้ยุติการกระท านั้น หากคู่กรณีได้มี
ั
้
การปฏิบัติตามข้อตกลงแล้ว ปญหาการละเมิดย่อมได้รับการแก้ไข และไม่น่าจะมีเหตุแห่งการฟอง
่
คดีอีกต่อไป เว้นแต่ฝายใดเปลี่ยนแปลงแก้ไข หรือให้ยุติการกระท า ไม่ปฏิบัติตามข้อตกลง
่
-เกิดความยุ่งยากในการติดตามแต่ละฝายที่เกี่ยวข้องในกระบวนการไกล่
เกลี่ย และยากที่จะหาข้อยุติที่ลงตัวได้ ในกรณีที่เป็นเรื่องร้องเรียนที่มีความซับซ้อนและมี
่
ผู้เกี่ยวข้องหลายฝาย จนบางครั้งท าให้กสม. ท างานไกล่เกลี่ยต่อไปได้ยาก โดยเฉพาะการ
ั
ร้องเรียนที่เป็นปญหาความขัดแย้งเกี่ยวกับการจัดท าบริการสาธารณะดังเช่น การไกล่เกลี่ยเพื่อ
ั
แก้ปญหาการรื้อย้ายที่อยู่อาศัย เป็นต้น การไกล่เกลี่ยจะเกี่ยวข้องกับบุคคล และหน่วยงานหลาย
่
ฝาย ซึ่งคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจะต้องประสานความร่วมมือกับทั้งผู้ร้อง ผู้ถูกร้อง
บุคคลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อเชิญมาร่วมหารือเกี่ยวกับการแก้ไข
ั
ปญหาหรือไกล่เกลี่ย แล้วแต่กรณี บางกรณีบุคคลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชน
- 376 -
