Page 481 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

(6.2) ปัญหาอุปสรรค

-ขาดกลไกที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านในการด าเนินการไกล่เกลี่ย

พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ไม่ได้ก าหนดกลไกในการท า

หน้าที่ไกล่เกลี่ยไว้ และข้อ 22 ของระเบียบคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติว่าด้วย

หลักเกณฑ์และวิธีการในการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน พ.ศ. 2545 ได้ก าหนดให้

คณะกรรมการอาจมอบหมายให้คณะอนุกรรมการ ที่มีความรู้และประสบการณ์ในการไกล่เกลี่ยท า
การแทนได้ แต่ในทางปฏิบัติจะเป็นการด าเนินการไกล่เกลี่ยโดยคณะอนุกรรมการคณะต่างๆ ที่

ได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบการตรวจสอบค าร้อง จึงเห็นได้ว่า การด าเนินการไกล่เกลี่ยโดย

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติตามกฎหมายและระเบียบดังกล่าว ยังไม่มีความชัดเจน และ

ไม่ได้ให้ความส าคัญกับการสร้างกลไกที่มีความเชี่ยวชาญเป็นการเฉพาะแต่มอบใ ห้

คณะอนุกรรมการทุกคณะสามารถด าเนินการไกล่เกลี่ยได้

-ขาดหลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติในการด าเนินการไกล่เกลี่ย มาตรา 27

แห่งพระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ได้ก าหนดหลักการไกล่
เกลี่ยไว้อย่างกว้าง และระเบียบคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติว่าด้วยหลักเกณฑ์และ

วิธีการในการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน พ.ศ. 2545 ข้อ 22 ได้น าบทบัญญัติมาตรา 27

มาก าหนดซ ้าเป็นส่วนใหญ่ จึงไม่ช่วยให้เกิดความชัดเจนในทางปฏิบัติแต่อย่างใด อีกทั้ง ไม่

ปรากฏว่ามีคู่มือการปฏิบัติงานในเรื่องนี้ จึงท าให้ขาดหลักเกณฑ์และแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจนใน

่
่
การด าเนินการไกล่เกลี่ย เช่น หลักเกณฑ์เกี่ยวกับการที่คู่กรณีฝายใดฝายหนึ่งคัดค้านหรือขอ
เปลี่ยนแปลงข้อตกลงในภายหลัง หลักเกณฑ์เกี่ยวกับการจัดท าข้อตกลงระหว่างคู่กรณีเป็น

หนังสือ หลักเกณฑ์เกี่ยวกับการรักษาความลับของคู่กรณี แนวทางในการไกล่เกลี่ยบุคคลหรือ

หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง แนวปฏิบัติในการด าเนินการของคณะอนุกรรมการต่างๆ ว่าจะต้องเสนอ

รายงานผลการไกล่เกลี่ยต่อคณะกรรมการอย่างไร การที่ไม่มีระบบการออกเลขที่และทะเบียน
ควบคุมบันทึกข้อตกลง เป็นต้น แต่ขึ้นอยู่กับความรู้และประสบการณ์ ของคณะอนุกรรมการแต่ละ

คณะ ท าให้การด าเนินการในรายละเอียดไม่เป็นมาตรฐานเดียวกัน เช่น บันทึกข้อตกลงบางฉบับ

ได้อ้างถึงอ านาจตามมาตรา 27 แต่บางฉบับไม่ได้อ้างถึง การไกล่เกลี่ยในบางกรณีจัดท าเฉพาะ

บันทึกข้อตกลงตามมาตรา 27 แต่บางกรณีมีการจัดท าเป็นรายงานผลการตรวจสอบไว้ด้วย และ

การที่ไม่มีการออกเลขที่บันทึกข้อตกลงท าให้ไม่สะดวกต่อการติดตาม และการอ้างอิง

-ผลการไกล่เกลี่ย ไม่ได้มีข้อผูกพันที่ก าหนดเป็นผลทางกฎหมายที่แสดง
ั
ถึงอ านาจการยุติข้อพิพาทของกสม. ได้อย่างแท้จริง ทั้งนี้ในการไกล่เกลี่ยเพื่อแก้ไขปญหาการ
ละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 27 แห่งพระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

- 375 -