Page 51 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า
P. 51
จัดการในการใช้ประโยชน์ที่ดินสมควรให้ชุมชนจัดการกันเองให้สอดคล้องกับสภาพสังคมวิถีชีวิต
วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมโดยที่ไม่จําเป็นต้องมีรูปแบบเดียวกันทั่วประเทศโดยเอกสารสิทธิในที่ดิน
ที่จะออกให้แก่ชุมชนอาจเป็นสิทธิใช้ประโยชน์โดยไม่มีกรรมสิทธิ์ก็ได้สิทธิของชุมชนในที่ดินดังกล่าว
จะทําให้ชุมชนสามารถบริหารจัดการที่ดินให้เกิดประโยชน์ต่อสมาชิกในชุมชนภายใต้เงื่อนไขข้อตกลง
กับภาครัฐแนวทางดังกล่าวนี้นอกจากจะเป็นผลดีแก่ชุมชนแล้วยังเป็นผลดีแก่รัฐที่จะได้รับความร่วมมือ
้
จากชุมชนในการดูแลที่ดินและลดภาระในการปองกันการบุกรุกที่ดินของรัฐอีกทางหนึ่ง
นอกจากการเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการที่ดินอันจะก่อให้เกิด
ั
้
กลไกในการดูแลและปองกันการบุกรุกที่ดินของรัฐแล้ว แนวทางการแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ
ั
ยังจําเป็นต้องแก้ไขและดําเนินการที่กลไกของรัฐที่มีหน้าที่ในการแก้ไขปญหา โดยต้องดําเนินการ
ั
บนหลักคิดธรรมาภิบาล เช่น งานวิจัยโครงการวิจัยกลไกการแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ
ั
โดยอิทธิพล ศรีเสาวลักษณ์ และคณะ ที่ชี้ให้เห็นว่า ปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐที่เพิ่มมากขึ้น จากสาเหตุ
การเพิ่มจํานวนของประชากรอย่างรวดเร็วประกอบกับการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างด้านเกษตรกรรม
่
โดยความต้องการที่ดินทํากินจึงเพิ่มขึ้นทําให้ราษฎรบุกรุกเข้าทํากินในที่ดินของรัฐโดยเฉพาะที่ดินปาไม้
ั
ขณะเดียวกันปจจัยที่ส่งผลต่อการบุกรุกที่ดินของรัฐส่วนหนึ่ง ก็คือนโยบายของรัฐซึ่งส่งผลกระทบต่อสิทธิ
ั
ั
ในที่ดินของประชาชน ปญหาอันเกิดจากนโยบายรัฐเช่นนี้ กลไกที่สําคัญในการแก้ไขปญหาการบุกรุก
ั
ที่ดินของรัฐคือระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ พ.ศ. 2545
ั
และระเบียบฯ แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2547 ซึ่งจัดตั้งคณะกรรมการแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ
่
(ส.บ.ร.) และให้สํานักงาน ส.บ.ร. เป็นฝายเลขานุการของ ส.บ.ร. โดยพบว่า การมี ก.บ.ร. เป็นทางเลือก
ที่สามารถหาข้อยุติได้ด้วยพยานหลักฐานและการบริหารจัดการในทางปกครองจึงมีผลดีมากกว่า
แต่ควรปรับปรุงองค์ประกอบของ ส.บ.ร. และ ส.บ.ร. จังหวัดให้มีสัดส่วนของภาครัฐลดลงเท่าที่จําเป็น
และมีองค์ประกอบของภาคประชาชนและภาควิชาการที่เหมาะสมปรับปรุงมาตรการของการอ่านภาพถ่าย
ทางอากาศและการพิสูจน์สิทธิโดยการลดขั้นตอนที่ไม่จําเป็น กําหนดระยะเวลาการดําเนินการ
ในแต่ละขั้นตอนที่ชัดเจน การอ่านแปลภาพถ่ายทางอากาศดําเนินการเป็นพื้นที่/ชุมชน/หรือเป็นรายระวาง
ในกรณีที่ที่ดินแปลงใดไม่เป็นที่สงวนหวงห้ามจะต้องไม่สร้างเงื่อนไขหรือขั้นตอนให้เป็นภาระเพิ่มขึ้น
ในการที่จะออกเอกสารสิทธิในที่ดินเป็นต้น รวมทั้งจัดทําแผนงานในการเพิ่มจํานวนของผู้ชํานาญการ
ในการอ่านภาพถ่ายทางอากาศให้เพียงพอและทั่วถึงอย่างเร่งด่วน และควรมีแรงจูงใจโดยอาจกําหนดให้
ั
การแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐเป็นตัวชี้วัดในการประเมินผลงาน
ดังนั้น ควรเร่งรัดร่างพระราชบัญญัติคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ พ.ศ. .... ให้มีผลใช้บังคับ
เป็นกฎหมายโดยเร็วควรแบ่งส่วนราชการใหม่ให้ ส.บ.ร. ย้ายไปสังกัดสํานักนายกรัฐมนตรีหรือสนับสนุน
การปฏิบัติงานของ ส.บ.ร. โดยทบทวนมาตรการของการอ่านภาพถ่ายทางอากาศและการพิสูจน์สิทธิ
การปรับอัตรากําลังของ ส.บ.ร. ให้เหมาะสมกับภารกิจรวมทั้งการเพิ่มจํานวนของผู้ชํานาญการในการ
ั
ั
อ่านภาพถ่ายทางอากาศและเร่งรัดการแก้ไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐเพื่อลดปญหาความขัดแย้ง
ระหว่างรัฐและประชาชนสร้างความเป็นธรรมและความปรองดองในสังคมโดยให้ถือเป็นภารกิจเร่งด่วน
3‐22
