Page 35 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยสาเหตุการละเมิดสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมของเจ้าหน้าที่ตำรวจ
P. 35
24
การตรวจค้นจะท าให้พบพยานหลักฐานที่จะใช้ในการด าเนินคดีนั้นหรือเพื่อค้นหาร่องรอยของการ
กระท าความผิดหรือเพื่อยึดสิ่งที่จะต้องยึดอย่างแน่นอนซึ่งหากเป็นกรณีการค้นทรัพย์สินของบุคคล
อื่นที่ไม่ใช่ผู้ต้องหาจะต้องปรากฏข้อเท็จจริงที่ยืนยันได้ว่าจะพบร่องรอยของการกระท าความผิดหรือ
สิ่งที่จะถูกยึดอย่างแน่นอนนั้นจากการตรวจค้นนั้น โดยทั่วไปจะต้องขอค าสั่งศาลก่อนการตรวจค้น
เช่นกัน เว้นแต่ในกรณีฉุกเฉิน กฎหมายก าหนดให้ส านักงานอัยการอาจออกค าสั่งนั้นได้ ส่วนรายละเอียด
อื่นก็เป็นท านองเดียวกันกับการตรวจค้นสถานที่ส่วนบุคคลดังกล่าวข้างต้น
มาตรการการตรวจค้นตามกฎหมายไทย
การคุ้มครองสิทธิของประชาชนในการตรวจค้นของเจ้าหน้าที่นั้น
ตามประมวลกฏหมายวิธีพิจารณาความอาญา ได้วางหลักเกณฑ์ในการค้นดังนี้ โดย มาตรา 57
ภายใต้บังคับแห่งบทบัญญัติใน มาตรา 78 มาตรา 79 มาตรา 80 มาตรา 92 และ มาตรา 94 แห่ง
ประมวลกฎหมายนี้ จะจับ ขัง จ าคุก หรือค้นในที่รโหฐานหาตัวคนหรือสิ่งของต้องมีค าสั่ง หรือ
หมายของศาลส าหรับการนั้น บุคคลซึ่งต้องขังหรือจ าคุกตามหมายศาล จะปล่อยไปได้ก็เมื่อมีหมาย
ปล่อยของศาล และ มาตรา 92 ห้ามมิให้ค้นในที่รโหฐานโดยไม่มีหมายค้นหรือค าสั่งของศาล
เว้นแต่พนักงานฝ่ายปกครองหรือต ารวจเป็นผู้ค้น และในกรณีดังต่อไปนี้
(1) เมื่อมีเสียงร้องให้ช่วยมาจากข้างในที่รโหฐาน หรือมีเสียงหรือ
พฤติการณ์อื่นใดอันแสดงได้ว่ามีเหตุร้ายเกิดขึ้นในที่รโหฐานนั้น
(2) เมื่อปรากฏความผิดซึ่งหน้าก าลังกระท าลงในที่รโหฐาน
(3) เมื่อบุคคลที่ได้กระท าความผิดซึ่งหน้า ขณะที่ถูกไล่จับหนีเข้าไป
หรือมีเหตุอันแน่นแฟ้นควรสงสัยว่าได้เข้าไปซุกซ่อนตัวอยู่ในที่รโหฐานนั้น
(4) เมื่อมีพยานหลักฐานตามสมควรว่าสิ่งของที่มีไว้เป็นความผิด
หรือได้มาโดยการกระท าความผิด หรือได้ใช้หรือมีไว้เพื่อจะใช้ในการกระท าความผิด หรืออาจเป็น
พยานหลักฐานพิสูจน์การกระท าความผิดได้ซ่อนหรืออยู่ในนั้น ประกอบทั้งต้องมีเหตุอันควรเชื่อว่า
เนื่องจากการเนิ่นช้ากว่าจะเอาหมายค้นมาได้สิ่งของนั้นจะถูกโยกย้ายหรือท าลายเสียก่อน
(5) เมื่อที่รโหฐานนั้นผู้จะต้องถูกจับเป็นเจ้าบ้าน
การคุ้มครองสิทธิของประชาชนจากการตรวจค้น ทั้งสถานที่ส่วนบุคคล
ยานพาหนะ และบุคคลในสากล และในประเทศไทยมีการวางหลักเกณฑ์และมาตรการในการค้น
สถานที่ และการค้นตัวบุคคล ซึ่งเป็นเรื่องที่กระทบต่อสิทธิเสรีภาพของบุคคลในด้านร่างกาย
ความเป็นส่วนตัว ทรัพย์สินและเคหสถาน อย่างมาก โดยได้ก าหนดให้ศาลเท่านั้นเป็นผู้มีอ านาจ
