Page 77 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

๗๓

(๑) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐกระทําการ
โดยไมชอบดวยกฎหมายไมวาจะเปนการออกกฎ คําสั่งหรือการกระทําอื่นใดเนื่องจากการกระทํา

โดยไมชอบดวยกฎหมาย

(๒) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐละเลย
ตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินควร

(๓) คดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิดหรือความรับผิดอยางอื่นของหนวยงาน

ทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐอันเกิดจากการใชอํานาจตามกฎหมาย หรือจากกฎ คําสั่งทาง
ปกครอง หรือคําสั่งอื่น หรือจากการละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่

ดังกลาวลาชาเกินสมควร

(๔) คดีพิพาทเกี่ยวกับสัญญาทางปกครอง
(๕) คดีที่กฎหมายกําหนดใหหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐฟองคดีตอ

ศาลเพื่อบังคับใหบุคคลตองกระทําหรือละเวนกระทําอยางหนึ่งอยางใด
(๖) คดีพิพาทเกี่ยวกับเรื่องที่มีกฎหมายกําหนดใหอยูในเขตอํานาจของศาลปกครอง

นอกเหนือจากการที่ประชาชนจะคดีขึ้นสูการพิจารณาของศาลปกครองไดโดยตรง

แลว กฎหมายยังเปดชองใหผูตรวจการแผนดินของรัฐสภา (Ombudsman) ในกรณีที่ผูตรวจการ
แผนดินของรัฐสภาเห็นวากฎ ขอบังคับ หรือการกระทําใดของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่

ของรัฐ มีปญหาความชอบดวยรัฐธรรมนูญ ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาสามารถเสนอเรื่องพรอม
ความเห็นตอศาลปกครองเพื่อพิจารณาวินิจฉัยตามชอบดวยรัฐธรรมนูญของกฎ ขอบังคับ หรือการ

๑๑๘
กระทําใดของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐได
ตัวอยางของคําพิพากษาและคําสั่งของศาลปกครองเกี่ยวกับการใหความคุมครอง
สิทธิและเสรีภาพของประชาชนที่นาสนใจ เชน

ก. คดีหมายเลขดําที่ ฟ.๔๗/๒๕๔๙ (มูลนิธิเพื่อผูบริโภค กับพวก ผูฟองคดี)

คดีนี้มูลนิธิเพื่อผูบริโภคกับพวก ไดฟองคดีตอศาลปกครองสูงสุดวา ผูเปนผูไดรับ
ความเดือดรอนเสียหายจากการที่ผูถูกฟองคดีทั้งสามไดดําเนินการยกเลิกและแปรสภาพกิจการ ปตท.

ไปเปน บมจ.ปตท. โดยกระบวนการแปรรูป ปตท.ขัดกับพระราชบัญญัติทุนรัฐวิสาหกิจ พ.ศ.๒๕๔๒
เนื่องจากการแตงตั้งคณะกรรมการเตรียมการจัดตั้ง บมจ. ปตท. ไมชอบดวยกฎหมาย สวนการตรา

พระราชกฤษฎีกาแปรรูป ปตท. นั้น ไมเปดโอกาสใหประชาชนเขารวมแสดงความคิดเห็น ซึ่งการ

กระทําดังกลาวขัดตอรัฐธรรมนูญ มาตรา ๕๙ ที่ไดรับรองใหบุคคลมีสิทธิไดรับขอมูล คําชี้แจงเหตุผลของ
หนวยราชการ รัฐวิสาหกิจ กอนดําเนินโครงการที่อาจมีผลกระทบตอตนเอง และยังปรากฏดวยวาใน

๑๑๘
โปรดดูรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๒๔๕ และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาล
ปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๔๓