Page 22 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

๑๘

ของมนุษยทําความเขาใจกฎหมายดังกลาวไดเทานั้น แตยังสามารถใชเหตุผลและสติปญญาที่มีบัญญัติ
กฎหมายตามหลักกฎหมายธรรมชาติไดอยางไมจํากัด จากความเชื่อในเหตุผลและสติปญญาที่มีอยูใน

ธรรมชาติของมนุษยดังกลาว ทําใหยุคนี้เปนยุคแหงการใชเหตุผลตามธรรมชาติในการอธิบายเรื่องราว

ตางๆ เชน การใชเหตุผลตามธรรมชาติวิจารณการกระทําที่ไมชอบดวยเหตุผลของผูปกครอง กฎหมาย
ธรรมชาติในสมัยนี้จึงมีลักษณะเปนการคุมครองสิทธิและเสรีภาพของผูถูกปกครองและจํากัดอํานาจ

ของผูปกครองในขณะเดียวกัน และไดมีการนําความคิดกฎหมายธรรมชาติมาบัญญัติเปนกฎหมาย

บานเมืองในลักษณะของกฎหมายลายลักษณอักษรโดยอาศัยอํานาจของรัฐสมัยใหม กฎหมาย
บานเมืองในสมัยนี้จึงอยูบนหลักการของเหตุผล หลักแหงสิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาคและ
๕๐
ปรากฏใหเห็นเปนรูปธรรมในรัฐธรรมนูญประเทศตางๆ มาจนกระทั่งปจจุบัน

จากความหมายของกฎหมายธรรมชาติในยุคสมัยตางๆ ตามที่กลาวมาขางตน
จึงอาจกลาวโดยสรุปไดวา กฎหมายธรรมชาติ หมายถึง กฎเกณฑที่เปนแบบแผนการปฏิบัติของมนุษย

ที่มีอยูเปนการทั่วไปในสภาพธรรมชาติทุกหนทุกแหงไมเปลี่ยนแปลงที่ทุกคนตองปฏิบัติตาม และการ
เกิดขึ้นหรือการมีอยูของกฎหมายดังกลาวไมไดเกิดจากการจํานงจงใจหรือการยอมรับหรือไมยอมรับ

ของผูใด มนุษยจึงเปนเพียงผูคนพบกฎเกณฑเหลานั้นเทานั้น กฎหมายดังกลาวจึงอยูเหนือกฎหมาย

ของบานเมืองที่ผูมีอํานาจในบานเมืองตราขึ้นและเปนหนาที่ของฝายบานเมืองในการบัญญัติกฎหมาย
ใหสอดคลองและไมขัดหรือแยงกับกฎหมายดังกลาว หากกฎหมายบานเมืองไมสอดคลองหรือขัดหรือ

แยงกับกฎหมายดังกลาว กฎหมายบานเมืองยอมไมควรคาแกการเปนกฎหมายที่สมบูรณและมนุษย
สามารถเขาถึงและหยั่งรูกฎหมายดังกลาวไดดวยการใชเหตุผลและสติปญญาที่มีอยูในตัวมนุษยเอง

จากความหมายดังกลาวจะเห็นวากฎหมายธรรมชาติมีลักษณะที่สําคัญ ๔ ประการ คือ

๑. กฎหมายธรรมชาติเปนกฎหมายที่ใชไดโดยไมจํากัดสถานที่ คือ กฎหมายธรรมชาติ
เปนกฎหมายในทุกๆ ที่ ที่ทุกๆ คนและทุกๆ สังคมจะตองยอมรับและปฏิบัติตาม บุคคลทุกคน

จึงสามารถกลาวอางกฎหมายดังกลาวไดโดยไมจํากัดสถานที่ แมสถานที่ดังกลาวจะไมใชสถานที่

ที่ตนสังกัดหรืออยูในบังคับก็ตาม
๒. กฎหมายธรรมชาติเปนกฎหมายที่ใชไดโดยไมจํากัดเวลา คือ กฎหมายธรรมชาติ

เปนกฎหมายในทุกๆ เวลาไมเปลี่ยนแปลงเปนอนันตกาลในทุกยุคทุกสมัย บุคคลทุกคนจึงสามารถ
กลาวอางกฎหมายดังกลาวไดตลอดเวลาไมวาจะลวงพนไปนานเทาใดก็ตาม

๓. กฎหมายธรรมชาติเปนกฎหมายที่อยูเหนือกฎหมายของรัฐ คือ กฎหมาย

ธรรมชาติเปนกฎเกณฑที่มีคุณคาในตัวเองเหนือกฎหมายบานเมืองที่กฎหมายบานเมืองซึ่งมีที่มาจาก
เหตุผลของมนุษยและเปนสวนหนึ่งของกฎหมายธรรมชาติจะตองสอดคลองและไมขัดหรือแยงกับ

๕๐
สมยศ เชื้อไทย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๓๗, น. ๙๕ – ๙๖.