Page 21 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

๑๗

เชนเดียวกับสิ่งอื่นๆ และดวยเหตุผลที่มีอยูในจิตใจนี้ มนุษยจึงสามารถเขาถึงเหตุผลสากลที่มีอยูใน
๔๓
จักรวาลนี้ได และรูกฎหมายไดโดยใชเหตุผลหรือสติปญญาที่มีในตัวมนุษยคนหากฎหมายธรรมชาติ
ในสมัยกรีกและโรมันจึงเปนกฎหมายอุดมคติ (Ideal Law) ที่กฎหมายที่มนุษยบัญญัติขึ้นซึ่งเปน

กฎหมายที่แทจริง (Reality) ตองสอดคลองหรือใกลเคียงกับกฎหมายอุดมคติมากที่สุด
สมัยกลาง กฎหมายธรรมชาติ คือ เหตุผลและปญญาอันศักดิ์สิทธิของพระผูเปนเจา

ในสวนที่มนุษยสามารถเขาถึงหรือหยั่งรูไดดวยเหตุผลและสติปญญาของมนุษยที่มีอยูในตัวมนุษย
๔๔
๔๕
ทุกคน อันเปนคุณลักษณะธรรมชาติที่พระเจาประทานใหแกมนุษย และกฎหมายนี้มีหลักเกณฑ
สําคัญที่สุดที่เปนหลักชี้นําการกระทําตางๆ ของมนุษยใหเปนไปตามหลักของเหตุผล คือ หลักเกณฑ

ที่วา “จงทําดี และละเวนความชั่ว” และอะไรดีอะไรชั่วนั้นเปนเรื่องที่มนุษยสามารถวินิจฉัยไดดวย

เหตุผลที่มีอยูในตัวมนุษยทุกคนและสิ่งใดที่เปนไปตามความโนมเอียงตามธรรมชาติของมนุษยสิ่งนั้น
๔๖
นับวาเปนสวนหนึ่งของกฎหมายธรรมชาติดวย เชน ความตองการมีชีวิตรอด ความปรารถนาที่จะอยู
รวมกันฉันสามีภริยาระหวางหญิงกับชาย และความตองการอยูรวมกันเปนสังคมดวยความสงบสุข
และกฎหมายมนุษยจะตองสอดคลองและไมขัดกับกฎหมายธรรมชาติ ถากฎหมายมนุษยขัดกับ

๔๗
กฎหมายธรรมชาติ กฎหมายนั้นยอมไมมีคาเปนกฎหมาย กฎหมายธรรมชาติในสมัยกลางจึงเปน
กฎหมายที่สูงกวา (Higher Law) กลาวคือ กฎหมายธรรมชาติเปนกฎหมายที่สูงกวากฎหมาย
บานเมืองของมนุษย ถากฎหมายบานเมืองขัดหรือแยงกับกฎหมายธรรมชาติ กฎหมายนั้นยอมไรผล

และราษฎรยอมมีสิทธิไมเชื่อฟงผูปกครองไดเพราะราษฎรมีหนาที่ปฏิบัติตามกฎหมายธรรมชาติเหนือ
๔๘
สิ่งอื่นใด กฎหมายที่มนุษยบัญญัติขึ้นจึงตองอยูใตบังคับกฎหมายธรรมชาติซึ่งเปนกฎเกณฑที่สูงกวา
สมัยใหม กฎหมายธรรมชาติ คือ เหตุผลตามธรรมชาติของมนุษยที่บงบอกวา

การกระทําใดถูกหรือผิด ดีหรือชั่ว และกฎหมายดังกลาวยอมมีอยูดวยตนเองไมขึ้นกับใคร และในการ
พิจารณาวากฎเกณฑใดเปนกฎหมายดังกลาวหรือไม พิจารณาไดจากกฎเกณฑนั้นเองวาสอดคลองกับ

เหตุผลตามธรรมชาติของมนุษยในการอยูรวมกันเปนสังคมหรือไม หากสอดคลองกฎเกณฑนั้นก็เปน
๔๙
กฎหมายธรรมชาติ หากไมสอดคลองกฎเกณฑนั้นก็ไมใชกฎหมายธรรมชาติ เชน หลักการงดเวน
ไมเอาของผูอื่นมาเปนของตน การรักษาคํามั่นสัญญาที่ใหไวแกผูอื่น การชดใชคาเสียหายแกการที่ได

กระทําตอผูอื่นโดยมิชอบ เปนตน และมนุษยไมเพียงแตใชเหตุผลและสติปญญาที่มีอยูในธรรมชาติ

๔๓
เพิ่งอาง, น. ๑๒๒, ๓๓๐.
๔๔
เพิ่งอาง, น. ๑๕๕.
๔๕ จรัญ โฆษณานันท, อางแลว เชิงอรรถที่ ๓๙, น. ๑๓๗.

๔๖
ปรีดี เกษมทรัพย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๔๐, น. ๑๕๖ – ๑๕๗.
๔๗
สมยศ เชื้อไทย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๓๗, น. ๙๓.
๔๘
ปรีดี เกษมทรัพย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๔๐, น. ๑๖๑.
๔๙
เพิ่งอาง, น. ๑๙๗.