Page 20 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

๑๖

จากคํากลาวอางดังกลาว กฎหมายธรรมชาติดานหนึ่งจึงเปนสัญลักษณของการตอสู
เพื่อความเสมอภาคและความเปนไทอยางสมบูรณของมนุษยชาติ อีกดานหนึ่งก็เปนอาวุธทางทฤษฎี

ของผูถูกปกครองสําหรับการตอสูกับการใชอํานาจของฝายเผด็จการหรือผูปกครองที่ไมเปนธรรม

๓๙
ทั้งหลาย โดยเฉพาะอํานาจในการออกกฎหมายบานเมืองของผูปกครอง ที่ผูปกครองตอง
ออกกฎหมายใหสอดคลองและไมขัดหรือแยงกับกฎเกณฑที่เปนกฎหมายหมายธรรมชาติ โดยเฉพาะ

กฎเกณฑในเรื่องความมีอิสรภาพ ความเสมอภาคและความเทาเทียมกันระหวางมนุษย อันถือเปน

รากฐานในการกอใหเกิดแนวความคิดเรื่องสิทธิมนุษยชนมาจนกระทั่งปจจุบัน และจากการพิจารณา
พัฒนาการทางประวัติศาสตรของแนวความคิดเรื่องกฎหมายธรรมชาติตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน

จะพบวาการกลาวอางแนวคิดเรื่องกฎหมายธรรมชาติในยุคแรกๆ มีแนวโนมไปในทางวางรากฐาน

ใหแกอํานาจชอบธรรมในการปกครองและความมั่นคงของรัฐสมัยใหมยิ่งกวาการเนนเรื่องสิทธิเสรีภาพ
ของเอกชน ในขณะที่การกลาวอางแนวคิดเรื่องกฎหมายธรรมชาติสมัยใหมจะแสดงออกในรูปของการ

ยกขึ้นอางเปนหลักในการตอสูเพื่อปกปองสิทธิที่ถือวาเปนสิทธิขั้นพื้นฐานของมนุษย เชน สิทธิในชีวิต
๔๐
รางกาย ทรัพยสิน เสรีภาพ ความเสมอภาค หรือความมีศักดิ์ศรีเทาเทียมกันของมนุษย หรือเนน
เรื่องสิทธิเสรีภาพของเอกชนนั่นเอง และจากพัฒนาการทางประวัติศาสตรของแนวคิดเรื่องกฎหมาย

ธรรมชาติจะเห็นวาแตละยุคสมัยตางใหความหมายของคําวากฎหมายธรรมชาติวา หมายถึง เหตุผล
แตเปนเหตุผลในความหมายที่แตกตางกัน คือ

สมัยกรีกและโรมัน กฎหมายธรรมชาติ เปนเหตุผลที่มีอยูแลวในสภาพธรรมชาติ
ไมไดเกิดจากเจตจํานงหรือขึ้นอยูกับอําเภอใจของผูใดและมนุษยเพียงแตใชเหตุผลและสติปญญาที่มี

๔๑
อยูในตัวมนุษยไปคนพบกฎหมายเหลานั้นไดเทานั้น กฎหมายดังกลาวจึงอยูเหนือกฎหมายที่มนุษย
บัญญัติขึ้นและมนุษยจะตองไมบัญญัติกฎหมายตางๆ ขึ้นใชในบานเมืองใหขัดกับกฎหมายธรรมชาติ
๔๒
หากขัดกฎหมายนั้นก็ไมควรคาแกการไดชื่อวาเปนกฎหมาย คําวา “เหตุผล” (Ratio, Reason) นี้
ตามความหมายทางปรัชญาสํานัก Stoicism ของกรีก หมายถึง ระบบที่เปนระเบียบที่มีอยูเปน

อันหนึ่งอันเดียวกันกับระบบของจักรวาลที่เรียกวา “เหตุผลสากล” (Universal Reason) กลาวคือ โลกและ
เอกภพลวนแตดํารงอยูอยางมีระเบียบมีกฎเกณฑมีความเกี่ยวของสัมพันธกันอยางมีเหตุผลเพราะโลก

และเอกภพดําเนินไปโดยถูกจัดระเบียบจากสิ่งที่มีคุณภาพทางสติปญญาที่เรียกวาเหตุผลสากล และ
โดยที่มนุษยเปนสวนหนึ่งของจักรวาลและถูกกํากับอยูดวยเหตุผลสากลมนุษยจึงเปนสิ่งที่มีเหตุผล

๓๙
จรัญ โฆษณานันท, นิติปรัชญา, พิมพครั้งที่ ๙, (กรุงเทพมหานคร : สํานักพิมพมหาวิทยาลัยรามคําแหง,
๒๕๓๗), น. ๑๕๖.
๔๐
ปรีดี เกษมทรัพย, นิติปรัชญา, พิมพครั้งที่ ๘, ( กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพเดือนตุลา, ๒๕๕๐),
น. ๒๐๖ – ๒๐๗.
๔๑
สมยศ เชื้อไทย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๓๗, น. ๗๔.
๔๒
ปรีดี เกษมทรัพย, อางแลว เชิงอรรถที่ ๔๐, น. ๑๒๖.