Page 110 - รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
P. 110
รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
84 ต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
๔.๕ ผลประโยชน์ส่วนรวมของชาติและประชาชน ผลประโยชน์ของชาติ ในทรัพยากร
ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และสวัสดิภาพของประชาชน ยังไม่ได้รับความสำาคัญในลำาดับแรก
ถึงแม้ว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ยังไม่ได้บัญญัติเรื่อง
“สิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี” ในฐานะสิทธิเชิงเนื้อหาไว้อย่างชัดแจ้งใน มาตรา ๖๗ แต่ก็ได้บัญญัติไว้
ในเรื่อง “สิทธิในการมีส่วนร่วม” และ “สิทธิในการแสดงความคิดเห็น” ในมาตรา ๖๗ ในฐานะที่เป็น
สิทธิเชิงกระบวนการ ซึ่งการบัญญัติกฎหมายในลักษณะดังกล่าวเป็นการบัญญัติในลักษณะค่อยเป็น
ค่อยไป โดยอาศัย “สิทธิเชิงกระบวนการ” เป็นเครื่องมือในการนำาพาจากระดับกระบวนการไปสู่ระดับ
เนื้อหา หรือนำาไปสู่การพัฒนาให้ได้มาซึ่ง “สิทธิเชิงเนื้อหา” ในที่สุด โดยตลอดเส้นทางของการใช้สิทธิ
เชิงกระบวนการดังกล่าว ประชาชนหรือชุมชนผู้ใช้สิทธิได้มีโอกาสสร้างความพร้อมและเพิ่มศักยภาพ
ในการค่อยๆ ยกระดับจากการเป็น “ผู้ใช้สิทธิเชิงกระบวนการที่มีคุณภาพ” ไปสู่การเป็น “ผู้ใช้สิทธิ
เชิงเนื้อหาที่มีคุณภาพ” อย่างเป็นธรรมชาติ
เนื่องจากเจตนารมณ์ที่แท้จริงของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐
ส่วนที่ ๑๒ ว่าด้วยเรื่องสิทธิชุมชน คือ การปกป้องคุ้มครอง “สิทธิชุมชน” ที่เกี่ยวกับคุณภาพชีวิต
และคุณภาพสิ่งแวดล้อมเป็นหลัก ไม่ใช่ปกป้องคุ้มครอง “ประโยชน์อุตสาหกรรม” เป็นหลัก ประกอบ
กับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ส่วนที่ ๖ ว่าด้วยสิทธิและเสรีภาพ
ในการประกอบอาชีพ มาตรา ๔๓ บัญญัติเป็นข้อยกเว้นในวรรคสอง มีเนื้อหาโดยสรุปว่า เสรีภาพ
ในการประกอบกิจการหรือประกอบอาชีพตามวรรคหนึ่ง อาจถูกจำากัดได้หากเป็นไปเพื่อการ
รักษาทรัพยากรธรรมชาติหรือสิ่งแวดล้อม หรือสวัสดิภาพของประชาชน ดังนั้น ผลประโยชน์
ของภาคอุตสาหกรรมจึงอาจถูกจำากัดลงได้หากทำาไปเพื่อผลประโยชน์ของชาติในเรื่องสิ่งแวดล้อม
ทรัพยากรธรรมชาติ และสวัสดิภาพของประชาชน ยิ่งไปกว่านั้น ในการประชุมคณะกรรมาธิการ
ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ เมื่อวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๐ ที่ประชุม
ส่วนใหญ่เห็นว่า โครงการและกิจกรรมที่จะกระทำาได้นั้นต้องไม่กระทบกับสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ
และคุณภาพชีวิต เกินสมควร โดยมีข้อยกเว้นให้ดำาเนินโครงการและกิจกรรมประเภทที่เป็นไปเพื่อ
สาธารณประโยชน์เท่านั้น ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช ๒๕๔๐ และเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ๑๖
ในฐานะที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีฐานะเป็นองค์กรตามรัฐธรรมนูญและ
มีอำานาจหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๕๗ วรรคหนึ่ง
๑๖
คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ ๘,น. ๒๐๒. บันทึกรายงาน
การประชุมคณะกรรมาธิการสภาร่างรัฐธรรมนูญ สภาผู้แทนราษฎร วันอังคารที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๐,อ้างแล้ว
เชิงอรรถที่ ๙. มนตรี รูปสุวรรณ และคณะ. เจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ (กรุงเทพมหานคร : บริษัท สำานัก
พิมพ์วิญญูชน จำากัด, ๒๕๔๒), น. ๑๓๗ – ๑๓๘. และคณะกรรมาธิการวิสามัญบันทึกเจตนารมณ์ จดหมายเหตุ
และตรวจรายงานการประชุม สภาร่างรัฐธรรมนูญ, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ ๑๓, น. ๖๑.
