Page 105 - สถานการณ์การละเมิดสิทธิแรงงานและบทเรียนหกปีของคณะอนุกรรมการสิทธิแรงงานในคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.)
P. 105
การละเมิดสิทธิแรงงาน
คนทำงานภาคเอกชน
ในการรวมตัวและการเจรจาต่อรองร่วม และมีความกังวลใจว่าจะทำให้การบริหารธุรกิจประสบความ
ยุ่งยากจนนำไปสู่สถานการณ์ของการฟ้องร้องดำเนินคดีต่อกัน ซึ่งเกิดความเสียหายทั้งสองฝ่าย
สถานการณ์เช่นว่านี้ นำไปสู่ความร้าวฉานในความสัมพันธ์ ความไม่ร่วมมือกันอย่างจริงใจ
ในการผลิต เกิดความสูญเสียมากมายในการใช้กระบวนการยุติธรรม แม้ลูกจ้างเป็นฝ่ายชนะคดี
แต่นายจ้างก็มักจะอ้างว่าไม่สามารถอยู่ร่วมกันได้ เหล่านี้คือความสูญเสียของสังคมส่วนรวม
ทั้งๆ ที่ปัจจัยสำคัญอันหนึ่งในการพัฒนาประเทศ ก็คือสิทธิและเสรีภาพของประชาชน
ในการรวมตัวและการเจรจาต่อรอง
(๓) นายจ้างส่วนใหญ่ยังมีทัศนคติว่าตนเป็นเจ้าของกิจการ เป็นผู้ลงทุนและแบกรับความเสี่ยง
ไว้ทั้งหมด ตลอดจนเป็นผู้มีอำนาจสิทธิขาดในการบริหารจัดการและควบคุมบังคับบัญชาในการ
จ้างงาน ลูกจ้างหรือคนทำงานเป็นเพียงผู้รับจ้างทำงานให้และรับค่าจ้าง ไม่เกี่ยวกับเรื่องสิทธิมนุษย
ชน จึงมีการใช้อำนาจบริหารจัดการที่สุดโต่ง เพื่อความอยู่รอดของธุรกิจโดยไม่คำนึงว่าลูกจ้างหรือ
คนทำงานและครอบครัวจะประสบชะตากรรมอย่างไร การแก้ไขปัญหาของนายจ้างหลายกรณีได้
ละเลยต่อหลักการสิทธิมนุษยชน
นายจ้างพึงระลึกไว้เสมอว่า แม้ว่าอำนาจบริหารจัดการธุรกิจจะเป็นของตนก็ตาม แต่จะต้องมี
เหตุผลเพียงพอ ไม่เป็นการเอาเปรียบลูกจ้าง อยู่ในวิสัยที่ลูกจ้างสามารถปฏิบัติได้ และไม่ทำให้
ลูกจ้างได้รับความเดือดร้อนเกินควร อีกทั้งควรรับฟังปัญหาและให้โอกาสลูกจ้างมีส่วนร่วมในหลักการ
สำคัญด้วย ดังที่สังคมแรงงานมักเรียกกันว่า “หุ้นส่วนแรงงาน” เพราะในความเป็นจริงทั้งนายจ้าง
และลูกจ้างต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน ซึ่งบางสถานประกอบกิจการได้ดำเนินการจนประสบความ
สำเร็จมาแล้ว
ข. ปัจจัยด้านกฎหมายและการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่
(๑) ในประเด็นการคุ้มครองแรงงานและการจ้างงานโดยไม่เป็นธรรม
(๑.๑) กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานยังไม่สามารถสร้างเครื่องมือหรือกลไกทั้งทาง
กฎหมายและกลไกเชิงบริหารที่มีประสิทธิภาพและวัดผลได้อย่างแท้จริง ในการตรวจสอบว่านายจ้าง
ได้ปฏิบัติตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ถูกต้องครบถ้วนแล้วหรือไม่ หรือปฏิบัติ
ตามคำสั่งของเจ้าหน้าที่แล้วหรือไม่ ทั้งนี้ สืบเนื่องจากปัญหากำลังเจ้าหน้าที่ ระบบในการตรวจสอบ
และความซับซ้อนในการจ้างงาน ในทางปฏิบัติมักมีปัญหาโต้แย้งกันเสมอว่านายจ้างทำผิดกฎหมาย
ในเรื่องใดบ้าง เช่น ลูกจ้างอ้างว่านายจ้างทำผิดกฎหมาย จำนวน ๑๐ ข้อเจ้าหน้าที่ตรวจสอบแล้วพบ
ว่าผิดจริงเพียง ๒ ข้อ
จากการตรวจสอบพบว่า เจ้าหน้าที่มักตรวจสอบข้อมูลจากเอกสารเป็นหลัก หรือมีการสอบ
ปากคำลูกจ้าง แต่ก็มักมีการโต้แย้งว่าลูกจ้างที่ให้ปากคำต่อเจ้าหน้าที่ไม่รู้ข้อมูลที่แท้จริง หรือเกิดจาก
การตระเตรียมของฝ่ายนายจ้าง สหภาพแรงงานหรือลูกจ้างที่รู้ปัญหาจริงมักไม่ถูกสอบปากคำ
ประเด็นคือ เจ้าหน้าที่ใช้ระเบียบหรือหลักเกณฑ์อะไรในการตรวจสอบข้อมูล มีกลไกที่จะ
ตรวจสอบยืนยันได้ว่านายจ้างได้ปฏิบัติถูกต้องครบถ้วนแล้วคืออะไร เนื่องจากเป็นที่ยอมรับกันมา
และบทเรียนหกปีของคณะอนุกรรมการสิทธิแรงงาน ๑๐๕
Master 2 anu .indd 105 7/28/08 9:00:04 PM
