Page 27 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

ปที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม – เมษายน 2563) 25

ชาวไทย ไมเปนอันตรายตอความปลอดภัยของรัฐ และไมขัดตอความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดี

ของประชาชน” ดังนั้น ผูทรงเสรีภาพในการนับถือศาสนาจึงใชเสรีภาพไดอยางจํากัดภายใตขอบเขตที่
รัฐธรรมนูญกําหนดเทานั้น เมื่อพิจารณาจากการรับรองสิทธิขั้นพื้นฐานโดยรัฐธรรมนูญ และการ
กําหนดเงื่อนไขในการตรากฎหมายจํากัดสิทธิแลว เราจะพบขอสังเกตสําคัญอยางหนึ่งวา “สิทธิขั้นพื้นฐาน
ที่รัฐธรรมนูญใหการรับรองและคุมครองไวนั้น ไมมีสิทธิขั้นพื้นฐานใดที่รัฐธรรมนูญรับรองไวโดยเด็ดขาด
(Absolute) หรือจํากัดไมไดเลย ทั้งนี้ เพราะสิทธิขั้นพื้นฐานในบทบัญญัติมาตราตาง ๆ นั้นอาจถูก

จํากัดไดเสมอ เพียงแตรัฐธรรมนูญแตละมาตราอาจรับรองสิทธิขั้นพื้นฐานไวในระดับที่แตกตางกันและ
กําหนดใหการจํากัดสิทธิขั้นพื้นฐานทําไดยากงายแตกตางกันออกไปดวย ดังนั้น ขอสรุปดังกลาวจึงตรง
กับหลักการที่เราไดวางเอาไววา สิทธิขั้นพื้นฐานนั้นมีลักษณะเปน “หลักการ” (Principle) ที่กําหนด

“ความควรตองเปน” (ought) ในลักษณะที่ไมเด็ดขาดตายตัว (Prima facie) และอาจถูกจํากัด
33
ลงไดเมื่อสิทธิขั้นพื้นฐานนั้นมีลักษณะที่ขัดกับ “หลักการ” หรือ “คุณคาอื่น ๆ” ที่อยูในระดับรัฐธรรมนูญ
ซึ่งจําเปนตองไดรับการคุมครองเชนเดียวกัน “หลักการ” หรือ “คุณคา” ในระดับรัฐธรรมนูญนั้นยอม
ไดแก การรักษาความมั่นคงของรัฐ การคุมครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอื่น การรักษาความสงบ
เรียบรอยและศีลธรรมอันดีของประชาชน เปนตน

คําถามที่ยุงยากในทางทฤษฎีมีอยูตอไปวา เมื่อสิทธิขั้นพื้นฐานมีลักษณะเปนหลักการ (Principle)
และเปนเรื่องของ “การใหเหตุผล” และหลักการรวมถึงการใหเหตุผลเชนวานั้นอาจถูกหักลางโดย
“เหตุผลอื่น ๆ” ทั้งของรัฐและปจเจกบุคคลอื่นที่อาจมีนํ้าหนักหรือมีคุณคามากกวาไดนั้น ในกรณีที่

สิทธิขั้นพื้นฐานขัดหรือแยงกับหลักการหรือเหตุผลอื่น ๆ ของรัฐ เราจะมีกฎเกณฑในทางทฤษฎีประการ
ใดในการชั่งนํ้าหนัก (weighing) วา สิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาใดสมควรไดรับการคุมครอง
มากกวากัน และจะจํากัดสิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาทั้งหลายเหลานั้นลงไดในขอบเขตเพียงใด
ในเรื่องดังกลาวนั้นมีกฎแหงการชั่งนํ้าหนัก (rule of weighing) ที่สําคัญที่สุดอยูประการหนึ่งวา เมื่อมี
กรณีที่สิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาทั้งหลายที่คุมครองปจเจกบุคคลทั้งหลายหรือที่รัฐยึดถือเกิด

ขัดหรือแยงกัน หรือกําหนดความควรตองเปนไวแตกตางกัน เชนกรณีที่การใชสิทธิขั้นพื้นฐานของเอกชน
คนหนึ่งไปกระทบหรือขัดกับสิทธิขั้นพื้นฐานของเอกชนอีกคนหนึ่ง หรือการใชสิทธิขั้นพื้นฐานของเอกชน
อาจมีลักษณะที่ขัดกับประโยชนสาธารณะหรือการรักษาความสงบเรียบรอยและศีลธรรมอันดี เปนตน

ในกรณีทั้งหลายดังกลาวนั้นเมื่อพิจารณาสิทธิขั้นพื้นฐานในฐานะระบบแหงคุณคาหรือระบบแหงเหตุผล
ที่มีความเปนเอกภาพแลว เราไมอาจถือไดวาสิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาอยางใดอยางหนึ่งมีนํ้า
หนักหรือมีความหมายมากกวา อันจะทําใหสิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาอื่น ๆ ตองสิ้นผล
บังคับไปในทุกกรณี หากแตจะตองพิจารณาเปนกรณี ๆ ไปเสมอวา สิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการ หรือคุณคาใด
34
ที่มาขัดหรือแยงกันนั้นควรมีผลบังคับมากกวา หรือผูทรงสิทธิรายใดหรือประโยชนของรัฐสมควรไดรับ

33 From Theorie der Grundrechte. Loc.cit.
34 Ibid. (p. 80).