Page 23 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2563)

ปที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม – เมษายน 2563) 21

กับเอกชนดวยกันดวย ยกตัวอยางเชน นายจางอาจกําหนดไวในสัญญาจางหามลูกจางหญิงและชาย

สมรสโดยเด็ดขาดระหวางอายุของสัญญา หรือการกําหนดในสัญญาจางแรงงานหามลูกจางทําการคา
หรือทํากิจการที่มีลักษณะเดียวกับนายจางตลอดอายุของลูกจาง ขอสัญญาในลักษณะดังกลาวเปนการ
จํากัดเสรีภาพในการสรางครอบครัว และเสรีภาพในการประกอบอาชีพของลูกจางเกินสมควรแกเหตุ
ศาลแรงงานหรือศาลยุติธรรมยอมมีอํานาจในการชี้ขาดวาขอสัญญาดังกลาวขัดกับกฎหมายคุมครอง
แรงงานซึ่งเปนกฎหมายเกี่ยวดวยความสงบเรียบรอยและศีลธรรมอันดีของประชาชน และใหขอสัญญา

ดังกลาวตกเปนโมฆะ แตเมื่อพิจารณาในแงเหตุผลอยางถองแทแลวจะเห็นไดอยางชัดเจนวา การชี้ขาด
ของศาลยุติธรรมในลักษณะดังกลาวมีผลเปนการคุมครองสิทธิขั้นพื้นฐานของลูกจางดวยนั่นเอง ดังนั้น
ในกรณีดังกลาวการรักษาหลักเรื่องความสงบเรียบรอยและศีลธรรมอันดีของประชาชนซึ่งเปนหลักใน

ทางแพงอาจเปนเรื่องเดียวกับการคุมครองสิทธิขั้นพื้นฐานซึ่งเปนหลักการในทางกฎหมายมหาชนได
ดวยนั่นเอง โดยมีศาลยุติธรรมเปนผูทําหนาที่เชื่อมโยงคุณคาของสิทธิขั้นพื้นฐานเขามาในพรมแดนของ
กฎหมายเอกชน
นอกเหนือจากศาลยุติธรรมแลว องคกรของรัฐอีกองคกรหนึ่งที่มีหนาที่เชื่อมโยงคุณคาของ
สิทธิขั้นพื้นฐานเขามาใชในการกําหนดความสัมพันธระหวางเอกชนกับเอกชน ไดแก ฝายนิติบัญญัติ

ทั้งนี้ ถือวาหนาที่ในการตรากฎหมายของฝายนิติบัญญัติถือเปนหนาที่ของรัฐที่เรียกวา “หนาที่ในการ
ปองกันสิทธิขั้นพื้นฐาน” (Staatliche Schutzpflicht) ซึ่งเปนภารกิจในการรักษาและคุมครองสิทธิ
24
ขั้นพื้นฐานในฐานะคุณคาพื้นฐานในทางรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ ในการตรากฎหมายของฝายนิติบัญญัติ โดย

เฉพาะการตรากฎหมายเอกชนนั้น ฝายนิติบัญญัติจะตองคํานึงถึงคุณคาของสิทธิขั้นพื้นฐานเพื่อนํามา
ใชในการกําหนดสิทธิหนาที่ตามกฎหมายระหวางเอกชนทั้งหลายดวย โดยเฉพาะอยางยิ่งถือเปนภารกิจ
หนาที่ในเชิงคุณคาของฝายนิติบัญญัติ ที่จะตองปกปองเอกชนฝายที่มีสถานะทางเศรษฐกิจและ
สังคมตํ่ากวาเอกชนอีกฝายหนึ่งจากการถูกละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐาน ยกตัวอยางเชน ในการตรากฎหมาย
คุมครองแรงงานนั้นจะพบวาฝายนิติบัญญัติที่ตรากฎหมายไดพยายามกําหนดมาตรฐานขั้นตํ่าในการ

จางแรงงานไวเปนการชัดแจงเพื่อปองกันมิใหลูกจางถูกละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานจากนายจาง การทํา
หนาที่ดังกลาวของฝายนิติบัญญัติที่ตรากฎหมายคุมครองแรงงานจึงถือเปนการทําหนาที่เชื่อมโยงการ
คุมครองสิทธิขั้นพื้นฐานเขามาเปนสวนหนึ่งของกฎหมายเอกชนดวย ตัวอยางของการคุมครองสิทธิ

ขั้นพื้นฐานของลูกจางในกฎหมายแรงงานไทย ไดแก การคุมครองหลักความเสมอภาคระหวางชาย
และหญิงในการจางแรงงาน เชน มาตรา 15 ของพระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน พ.ศ. 2541
ที่บัญญัติวา “ใหนายจางปฏิบัติตอลูกจางชายและหญิงโดยเทาเทียมกันในการจางงาน เวนแตลักษณะ
หรือสภาพของงานไมอาจปฏิบัติเชนนั้นได” หรือมาตรา 53 ของพระราชบัญญัติฉบับเดียวกันที่บัญญัติวา
“ในกรณีที่งานมีลักษณะและคุณภาพอยางเดียวกันและปริมาณเทากัน ใหนายจางกําหนดคาจาง

คาลวงเวลา คาทํางานในวันหยุด และคาลวงเวลาในวันหยุดใหแกลูกจางเทาเทียมกัน ไมวาลูกจางนั้น

24 from “Staat Duty of Protection and Constitutinal Rights,” by Stark, Christian, (2000), PER/PELJ, (3)1, pp. 21-91.