Page 127 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

หรือ กสม. จะเป็นยักษ์
คำเปรียบเปรยที่มักได้ยินจากงานวิจัย คือ กสม. เปรียบเสมือนยักษ์โดยเฉพาะเป็นยักษ์ที่ไม่มี
กระบอง งานวิจัยพบความหลากหลายของสุ้มเสียงนี้ บ้างก็อยากให้กสม.ได้ใช้กระบองบ้าง บ้างก็ไม่
อยากให้กสม.ได้กระบอง หรือบ้างก็ไม่อยากให้กสม. เป็นยักษ์ ดังเสียงสะท้อน
“งานของกสม.เป็นงานใหญ่ ก็เปรียบเสมือนยักษ์ ต้องคอยกำกับดูแล
การทำงานของเจ้าหน้าที่รัฐไม่ให้มีการละเมิดสิทธิ เพราะคนที่ละเมิดสิทธิ
มนุษยชนได้ดีที่สุด ก็คือหน่วยงานของรัฐ เพราะหน่วยงานของรัฐมีองคาพยพ มี
อาวุธ มีอำนาจตามกฎหมาย และไม่ค่อยฟังใคร … กสม. จะต้องเป็นยักษ์แต่
เป็นยักษ์ที่ไม่มีกระบอง ไม่มีอำนาจหน้าที่ ไม่มีบทคว่ำบาตร (sanction) อะไรที่
สามารถพอตักเตือน ได้แต่รายงาน ซึ่งผมมองว่ามันไม่พอ” (สนทนากลุ่ม
ภายนอก, 26 มกราคม 2565)

“คือผมเองจะย้อนไปที่หลักว่าคือตัวสถาบันสิทธิเองนะเราเป็นหน่วยที่ให้
คำแนะนำ เราไม่ใช่ตุลาการหรือกึ่งตุลาการที่จะบังคับใคร สำหรับผม ผมคิดว่า
กระบองไม่สำคัญ เพราะว่าปัญหาเรื่องสิทธิมนุษยชน มันต้องแก้ด้วยพฤติกรรม
ด้วยจิตใจว่าถ้าเราสามารถโน้มน้าวให้คนเห็นคุณค่าของคน เคารพคนอื่น
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่เราจะไปละเมิดใคร มันจะไม่จำเป็นต้องใช้กระบอง มัน

ต้องไปสร้างที่เนื้อตัว … แต่เราจะเป็นยักษ์หรือไม่ ผมว่าอาจจะจำเป็น ในมุม
หนึ่ง ที่ว่าตอนนี้ในสังคมเรามันมีความขัดแย้ง แล้วก็มันมีเรื่องสิทธิเข้ามาแทรก
ในทุกเรื่องเลย แล้วก็มีผู้เชี่ยวชาญเต็มไปหมด ยักษ์ ของเราตรงนี้ คิดว่าเราควร
จะเป็นยักษ์ที่มีความเป็นมืออาชีพ เราพูดแล้วคนต้องฟัง หมายความว่าไม่ต้อง
เชื่อนะ คือเรา ออกมาพูดและคนฟัง กสม. พูดอยู่บนหลัก … ยักษ์ในที่นี้
หมายความว่า กสม. พูดเขาต้องหยุด หมายถึงทุกฝ่ายต้องเชื่อ ต้องฟังว่าคนนี้
เขากลางแล้วนะ นี่คือ ยักษ์ของผมในความหมายแบบนี้” (IKI004, 4 กุมภาพันธ์
2565)

กสม. เป็น Soft power
“กสม.ถูกออกแบบให้ไม่ใช่อำนาจบังคับหรือตุลาการ มันจึงเป็นอำนาจ
ทางความรู้ ทางปัญญาที่เอาชนะเพื่อโน้มน้ามให้คนในสังคมเห็นความสำคัญ ซึ่ง
มันเป็น soft power คนก็เลยรู้สึกว่ามันไม่มีน้ำยา เป็นยักษ์ไม่มีกระบอง แต่การ
ทำให้มีน้ำยาหรือเป็น soft power ทางความคิดความเชื่อได้ก็ต้องมีข้อเท็จจริง
กับหลักการที่จะยืนยันกับสังคมว่ามันใช่ ให้สังคมเห็นพ้อง” (สัมภาษณ์ KI014,
20 พฤศจิกายน 2564)

กสม. คือความหวังในยุคที่ประเทศไทยริบหรี่ทางประชาธิปไตย
“...ตั้งแต่มันมีการรัฐประหาร เรื่องของสิทธิมนุษยชน พื้นที่ความ
ปลอดภัยสำหรับนักสิทธิมนุษยชนที่จะออกมาพูด ออกมาเรียกร้อง เราแทบไม่มี
เลยนะ เราก็หวังว่าเราอยากใช้กลไกของกสม.แต่มันก็ไม่สามารถ เพราะว่ามันถูก
การแทรกแซงของรัฐ” (สนทนากลุ่มภายนอก, 26 มกราคม 2565)

-121-