Page 106 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ สิทธิชุมชนในการจัดสรรทรัพยากรน้ำโดยใช้แนวทางสันติวิธี : กรณีศึกษาพื้นที่ต้นน้ำของประเทศไทย
P. 106
89
อาศัยมาก่อน และสิทธิของกลุ่มชนในด้านอื่น ๆ ได้แก่ สิทธิในน้้า สิทธิในทางเศรษฐกิจ สังคม และ
วัฒนธรรม เช่น สิทธิในการมีตัวตน สิทธิในการศึกษา สิทธิในการด้ารงชีวิตตามวัฒนธรรมประเพณี
ความเชื่อของตน และยังมีการขยายขอบเขตรวมถึงสิทธิด้านอื่น ๆ เช่น สิทธิรวมหมู่ สิทธิของชนกลุ่มน้อย
เป็นต้น แต่การรับรองสิทธิชุมชนในกฎหมายระหว่างประเทศและกฎหมายภายในซึ่งประเทศต่าง ๆ
ได้ให้ความส้าคัญและได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางปรากฏเด่นชัดในเรื่องของสิทธิชนพื้นเมือง
(Indigenous Peoples) หรือชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม (Indigenous Community) ในการจัดการที่ดิน
และทรัพยากรธรรมชาติตามจารีตประเพณีของชุมชน สิทธิชุมชนเป็นสิทธิที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและการ
ด้ารงตามแหล่งน้้า วิถีวัฒนธรรมในสิ่งแวดล้อมที่ดี กติการะหว่างประเทศและอนุสัญญาต่างก็มุ่งเน้น
ในการให้สิทธิและการปกป้องคุ้มครอง และการให้ความเสมอภาคแก่ชนพื้นเมืองซึ่งถือว่าเป็นชุมชน
ท้องถิ่นดั้งเดิมในการที่จะรักษาขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมของตนให้มีความยั่งยืน
“ชนพื้นเมือง” ตามกฎหมายระหว่างประเทศได้มีการให้ความหมายและลักษณะส้าคัญไว้
เช่น “ชนพื้นเมือง” คือ ประชาชนผู้ซึ่งได้อยู่อาศัยในแผ่นดินใดแผ่นดินหนึ่ง โดยองค์การ
สหประชาชาติให้ความหมายของชนพื้นเมืองว่า หมายถึง ประชาชนกลุ่มแรก กลุ่มชนเผ่าคนพื้นเมือง
ดั้งเดิม และชนพื้นเมืองแต่เริ่มแรก พวกเขามีความต่อเนื่องของประวัติศาสตร์ก่อนที่จะมีการรุกราน
และก่อนที่สังคมอาณานิคมจะเข้าไปในพื้นที่ของพวกเขา พวกเขาทั้งหลายมีความแตกต่างจากส่วน
ของสังคมปัจจุบันที่มีอภิสิทธิ์มากกว่าในดินแดนของพวกเขา และพวกเขาในปัจจุบันไม่ได้รวมเข้าเป็น
ส่วนหนึ่งของสังคม แต่ชนท้องถิ่นเหล่านี้ยังด้ารงชีวิตตามจารีตประเพณีของตน มุ่งมั่นที่จะปกป้อง
รักษา พัฒนา และถ่ายทอดดินแดนที่ตกทอดอัตลักษณ์ของพวกเขาให้กับชนรุ่นถัดไป แม้ว่าการ
ปรากฏตัวขึ้นของบุคคลกลุ่มอื่นจะมีผลต่อวัฒนธรรม สังคม และระบบกฎหมาย การรับรองสิทธิของ
ชนพื้นเมืองหรือสิทธิของชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมมีปรากฏอย่างต่อเนื่องในกฎหมายระหว่างประเทศ ทั้ง
การรับรองในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง และกติการะหว่างประเทศ
ว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคมวัฒนธรรม นอกจากนี้ ยังมีอนุสัญญา และปฏิญญาต่าง ๆ ที่ปรากฏ
ออกมารับรองทั้งสิทธิชนพื้นเมือง ชนเผ่า ชนกลุ่มน้อย ซึ่งกลุ่มต่าง ๆ เหล่านี้ หากพิจารณาในบริบทของ
ชุมชนในความเห็นของนักสังคมวิทยาและนักนิติศาสตร์ จะเห็นได้ว่ากลุ่มเหล่านี้ถือว่าเป็นชุมชน
ท้องถิ่นดั้งเดิม ซึ่งมีสิทธิที่เรียกว่าสิทธิชุมชน และเมื่อพิจารณาตัวอย่างการบังคับใช้กฎหมายใน
ต่างประเทศอันเกี่ยวกับสิทธิชุมชนแล้ว ตัวอย่างประเทศฝั่งตะวันตกทั้งสหรัฐอเมริกาและแคนาดาต่าง
ก็รับรองและให้ความคุ้มครองชนพื้นเมือง ด้วยเหตุทางประวัติศาสตร์ว่าชนพื้นเมืองคือกลุ่มที่อาศัยอยู่
ในพื้นที่มาก่อน จึงมีการรับรองสิทธิชนพื้นเมืองต่าง ๆ และให้ความคุ้มครองโดยการบัญญัติไว้ใน
กฎหมายหรือการตีความกฎหมาย
