Page 24 - ประมวลความเห็นทางกฎหมาย ระหว่างวันที่ 1 มิถุนายน 2559 ถึงวันที่ 15 สิงหาคม 2560

๒๒

๒.๔ อื่นๆ

ความรับผิดของผูแทนนิติบุคคลหรือผูบริหารนิติบุคคล เกิดจากแนวความคิดที่ถือวา
แมนิติบุคคลจะเปนบุคคลสมมติตามกฎหมาย ซึ่งโดยสภาพของนิติบุคคลแลวไมสามารถแสดงเจตนาและ
ลงมือกระทําความผิดทางอาญาไดโดยลําพังตนเอง จะตองมีบุคคลธรรมดาซึ่งเปนผูมีอํานาจกระทําการ

ผูกพันนิติบุคคลเปนผูแสดงเจตนาและลงมือกระทําความผิด จึงถือวาผูบริหารนิติบุคคลที่สั่งการหรือ
กระทําการแทนนิติบุคคล เปนผูกระทําความผิดที่แทจริง แตอยางไรก็ตาม การกระทําความผิดทางอาญา
ของผูบริหารนิติบุคคล ซึ่งกระทําการแทนนิติบุคคลและตองรับผิดทางอาญารวมกับนิติบุคคล อาจมีเหตุจูงใจ

ที่แตกตางกัน และมีความซับซอนดวยเหตุผลทางเศรษฐกิจ โครงสรางการบริหารงานของนิติบุคคล
และประเภทองคกรทางธุรกิจซึ่งเปนเรื่องที่เกี่ยวของกับกฎหมายเศรษฐกิจ เรื่องความรับผิดทางอาญา
ของผูแทนนิติบุคคล จึงถือเปนเรื่องใหม และเปนพัฒนาการทางกฎหมายของไทย ซึ่งยังมีความเห็น
ทางวิชาการที่แตกตางกัน ดังนั้น จึงควรมีการศึกษาเกี่ยวกับสภาพบังคับทางอาญาที่จะบังคับกับนิติบุคคล
แนวความคิดที่คํานึงถึงนโยบายทางอาญา แนวความคิดเกี่ยวกับโทษทางอาญา วัตถุประสงคในการลงโทษ

ทางอาญา และการใชสภาพบังคับทางอาญาในรูปแบบอื่นๆ เพื่อประกอบการศึกษาและสามารถนํามาปรับ
ใชกับหลักความรับผิดทางอาญาของผูแทนนิติบุคคลใหมีความชัดเจนและเปนธรรมมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะ
การพิจารณาบทลงโทษและอัตราโทษที่เหมาะสมกับความหนักเบา ของการกระทําผิดและผลกระทบ

ตอสังคม จะชวยใหเกิดความสมดุลระหวางการสงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชน ดานสิทธิเสรีภาพ
ของประชาชนที่ถูกดําเนินคดีเนื่องจากการกระทําผิดของนิติบุคคลกับการปองกันอาชญากรรมที่เกิดโดย
นิติบุคคลภาคธุรกิจและผูบริหารนิติบุคคล รวมทั้งจะสงผลดีตอระบบเศรษฐกิจและความมั่นคง
ของประเทศไดอีกทางหนึ่ง เชน ศึกษาเรื่องความเปนไปไดที่ศาลอาจใชวิธีการอื่นรวมดวยในการลงโทษ

แกนิติบุคคล โดยอาจพิจารณาใชมาตรการเพื่อความปลอดภัย กลาวคือ การเรียกประกันทัณฑบน
และการหามนิติบุคคลประกอบธุรกิจบางอยางในชวงเวลาหนึ่ง เปนตน เพื่อปองกันมิใหนิติบุคคลกระทํา
ความผิด หรือมีสวนรวมในการกระทําความผิด หรือกลับมากระทําความผิดอีก แทนที่จะมุงไปเพิ่มโทษ
หรือกําหนดบทลงโทษทางอาญาแกผูบริหารนิติบุคคลที่บางครั้งอาจมิไดมีสวนรูเห็นกับการกระทําผิด

แตอาจหละหลวมในเชิงปองกันการกระทําความผิดที่ไมอาจทราบไดก็เปนได

สํานักกฎหมายและคดี
กุมภาพันธ ๒๕๖๐