Page 213 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 213
สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
ตามเจตนารมณ์ของกฎหมายได้ บทบัญญัติมาตรา 15 (3) จึงได้บัญญัติให้อำานาจแก่เจ้าพนักงานการผัง
ในการกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ทรัพย์สิน โดยเจตนารมณ์ก็เพื่อไม่ให้มีการใช้ประโยชน์ทรัพย์สิน
ขัดต่อร่างผังเมืองรวมที่กำาลังจะประกาศใช้บังคับ
3
ข้อสังเกตสำาหรับกรณีเจ้าพนักงานการผังไม่ใช้อำานาจตามมาตรา 15 วรรคหนึ่ง (3) ซึ่งเป็นอำานาจ
ดุลพินิจเพื่อกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ในทรัพย์สิน เพื่อประโยชน์ในการวางและจัดทำาผังเมืองรวม
หรือผังเมืองเฉพาะ ต้องพิจารณาด้วยว่าการไม่กำาหนดหลักเกณฑ์ดังกล่าวนั้นเป็นการไม่ใช้ดุลพินิจเลย ซึ่ง
ถือว่าเป็นการกระทำาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายเช่นกัน เพราะกฎหมายกำาหนดให้ใช้ดุลพินิจด้วยหรือเป็นกรณี
ที่ใช้ดุลพินิจเลือกที่จะไม่กำาหนดหลักเกณฑ์ดังกล่าว หากเจ้าพนักงานการผังหรือหน่วยงานของรัฐใช้ดุลพินิจ
เลือกมาตรการที่จะไม่กำาหนดหลักเกณฑ์ดังกล่าวนั้น ต้องพิจารณาต่อไปด้วยว่าการไม่กำาหนดหลักเกณฑ์
ก็ยังสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการวางและจัดทำาผังเมืองหรือไม่ และแม้จะบรรลุวัตถุประสงค์ดังกล่าวได้
ก็ต้องพิจารณาต่อไปด้วยว่า การไม่กำาหนดหลักเกณฑ์นี้ ส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่
กฎหมายคุ้มครองไว้น้อยที่สุดหรือไม่ (ในกรณีนี้ ต้องพิจารณาทั้งเจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินและประชาชน
ในพื้นที่ที่มีการวางและจัดทำาผังเมือง) อีกทั้งการไม่กำาหนดหลักเกณฑ์นี้ มีประโยชน์หรือคุ้มค่ามากกว่า
การกำาหนดหลักเกณฑ์หรือไม่ นอกจากนี้ หากปรากฏว่าการเลือกที่จะไม่ออกหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์
ในทรัพย์สินนี้ เป็นเหตุให้การวางและจัดทำาผังเมืองไม่อาจบรรลุผลได้อย่างแน่แท้ โดยวิญญูชนทั่วไปก็ทราบ
ได้นั้น ย่อมจะเป็นการใช้ดุลพินิจที่ผิดพลาดอย่างชัดแจ้งด้วย
จากการศึกษาพบว่า กรมโยธาธิการและผังเมืองเคยใช้อำานาจตามมาตรา 15 (3) ในการออกประกาศ
กรมโยธาธิการและผังเมือง เรื่อง กำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์ในทรัพย์สินเพื่อประโยชน์ในการวาง
และจัดทำาผังเมืองรวม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการบังคับใช้ในกรณีอาคารพาณิชยกรรม ประเภทค้าปลีกค้าส่ง
ในหลายพื้นที่ แต่ทั้งนี้เคยปรากฏข้อเท็จจริงว่า กรมโยธาธิการและผังเมืองได้ใช้อำานาจตามมาตราดังกล่าวกับ
กรณีอื่นๆ เช่น ประกาศกรมโยธาธิการและผังเมือง เรื่องกำาหนดการใช้ประโยชน์ทรัพย์สินเพื่อประโยชน์ใน
การวางและจัดทำาผังเมืองรวมในท้องที่จังหวัดกระบี่ (ฉบับที่ 2) จังหวัดแม่ฮ่องสอน และจังหวัดพังงา เป็นต้น
แต่การที่กรมโยธาธิการและผังเมือง โดยเจ้าพนักงานการผังไม่มีการใช้อำานาจตามมาตรา 15 (3)
เพื่อห้ามการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อกิจการบางประเภท อันเป็นการป้องกันไม่ให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่
ขัดกับร่างกฎกระทรวงให้ใช้ผังเมืองรวมที่กำาลังจะประกาศใช้บังคับ ทำาให้ในระหว่างการจัดทำาผังเมืองรวม
ที่ล่าช้า ไม่มีมาตรการในการคุ้มครองพื้นที่ ซึ่งส่งผลให้การดำาเนินการเพื่อให้มีกิจการหรือโครงการที่ขัดหรือ
ถูกกำาหนดห้ามไว้ในผังเมืองสามารถดำาเนินการได้
3 ความเห็นสำาหรับร่างรายงานผลการศึกษาฉบับสมบูรณ์ โดย ดร. กรรณิกา สินธิพงษ์ ลงวันที่ 15 ธันวาคม 2557
212
