Page 204 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน

5.1.2 สิทธิในการมีส่วนร่วมของประชาชน การจัดรับฟังความคิดเห็นของประชาชน

ต่อร่างผังเมือง

ประเด็นปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการจัดรับฟังความคิดเห็นของประชาชนนี้ คณะผู้วิจัยพบว่ามีปัญหา
การจัดประชุมชี้แจงไม่ทั่วถึงครอบคลุมพื้นที่ และการจัดประชุมชี้แจงเพื่อรับฟังความคิดเห็นประชาชน

ไม่เพียงพอ

1) ปัญห�ก�รจัดประชุมชี้แจงไม่ทั่วถึง ไม่ครอบคลุมพื้นที่

การดำาเนินการโฆษณาและประชุมรับฟังความคิดเห็นของประชาชน เป็นไปตามขั้นตอนที่ 4 ของ
การวางและจัดทำาผังเมืองรวมเมือง ผังเมืองรวมชุมชน และขั้นตอนที่ 9 ของการวางและจัดทำาผังเมืองรวม

จังหวัด ซึ่งกฎหมายมิได้กำาหนดรูปแบบที่ชัดเจนในการจัดประชุมรับฟังความคิดเห็นของประชาชนไว้

ปัญหาที่พบ คือ การที่ประชาชนในพื้นที่ซึ่งจะมีการวางผังเมือง ไม่ทราบข้อมูลกระบวนการวางและ
จัดทำาผังเมืองรวม ทั้งไม่ทราบถึงสิทธิของตนเองในการเข้าไปมีส่วนร่วมในแต่ละกระบวนการดังกล่าว

เนื่องจากการจัดประชุมชี้แจงและรับฟังความคิดเห็นของประชาชนมักจัดโดยไม่ได้กระจายครอบคลุม

ไปยังพื้นที่ตามการวางผังเมืองทั้งหมดอย่างทั่วถึง ส่งผลให้ประชาชนบางส่วนไม่ทราบข้อมูลและไม่อาจ
เข้ามามีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นต่อการวางผังเมืองในพื้นที่ของตนเองได้

ตามมาตรา 57 วรรคสอง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ประกอบคำาพิพากษา
ศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขแดงที่ 1025/2556 ซึ่งศาลได้วินิจฉัยเกี่ยวกับบทบัญญัติในมาตรา 57

วรรคสองว่า “บทบัญญัติในส่วนนี้เป็นการกำาหนดหน้าที่ของรัฐหรือขั้นตอนที่สำาคัญของ...การวางผังเมือง

การกำาหนดเขตการใช้ประโยชน์ที่ดินและการออกกฎที่อาจมีผลกระทบต่อส่วนได้เสียสำาคัญของประชาชน

ด้วยการบังคับให้รัฐต้องจัดให้มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างทั่วถึงก่อนดำาเนินการ
ดังกล่าว ซึ่งหลักการดังกล่าวได้เริ่มมีมาตั้งแต่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 โดยมี

เจตนารมณ์ที่จะรับรองสิทธิของประชาชนให้มีโอกาสในการแสดงความคิดเห็นอย่างทั่วถึงและใช้สิทธิได้

โดยถูกต้องกับความเป็นจริง เกี่ยวกับการที่รัฐจะจัดให้มีการดำาเนินการต่างๆ ซึ่งอาจมีผลกระทบต่อ
ส่วนได้เสียสำาคัญของประชาชน...”

“การที่ผู้ถูกฟ้องคดีที่ 1 และที่ 2 ยังมิได้จัดให้มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่าง

ทั่วถึง เป็นการละเลยต่อหน้าที่ตามที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยกำาหนดให้ต้องปฏิบัติ”

ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 57 วรรคสอง

ซึ่งได้กำาหนดให้การกำาหนดเขตการใช้ประโยชน์ในที่ดิน ให้รัฐจัดให้มีกระบวนการรับฟังความคิดเห็น
ของประชาชนอย่างทั่วถึงก่อนดำาเนินการ ประกอบประเด็นคำาวินิจฉัยในคดีข้างต้นสามารถเทียบเคียง

ได้กับกระบวนการจัดรับฟังความคิดเห็นของประชาชนในกรณีการจัดทำาผังเมือง ซึ่งต้องจัดให้มีการรับฟัง

ความคิดเห็นของประชาชนอย่างทั่วถึง ทั้งนี้ เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ในการวางและจัดทำาผังเมือง

203