Page 133 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

้
ร้องเรียนว่าละเมิดปรับปรุงแก้ไขการกระทําได้ ไม่อาจช่วยปกปองคุ้มครองการละเมิดสิทธิของราษฎร
ที่ได้รับความเดือดร้อนได้ทันท่วงที และประเด็นสําคัญคือความเดือดร้อนที่เกิดจากการกระทําที่มี
่
ลักษณะเดียวกันซํ้าซาก เช่นการประกาศเขตปาของรัฐทับที่ราษฎรและชุมชน การกระทําด้วยความ
รุนแรงเช่นข่มขู่คุกคาม ขับไล่รื้อถอนบ้านเรือนทรัพย์สินและพืชผลอาสิน ตลอดจนการจับกุมดําเนินคดี
จนถูกศาลพิพากษาลงโทษจําคุก
ที่เป็นเช่นนี้เพราะการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ของรัฐยึดถือกฎหมายและระเบียบปฏิบัติที่

เก่าแก่ไม่ทันกับสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงของสังคมแต่เป็นประโยชน์แก่หน่วยงานของตนเอง
่
่
โดยเฉพาะอย่างยิ่งกฎหมายปาไม้ 5 ฉบับ ได้แก่พระราชบัญญัติปาไม้ พุทธศักราช 2484
่
พระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2504 พระราชบัญญัติปาสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507
่
่
พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ปา พ.ศ. 2535 และพระราชบัญญัติสวนปา พ.ศ. 2535 รวมทั้ง
่
นโยบายปาไม้แห่งชาติ และมติคณะรัฐมนตรีที่สําคัญเช่นมติ ครม.เมื่อวันที่ 30 มิ.ย. 2540 ตลอดจน
่
นโยบายจากฝายการเมืองและการบริหารจัดการของเจ้าหน้าที่รัฐซึ่งไม่สอดคล้องกับบริบททางสังคม
่
และวัฒนธรรมประเพณีและชีวิตความเป็นอยู่ของราษฎรในท้องถิ่น เช่นโครงการปลูกปาขนาดใหญ่ซึ่ง
มักจะถางพืชพรรณที่มีอยู่เดิมตามธรรมชาติออกก่อน การจํากัดรอบหมุนเวียนการทําไร่ของชนเผ่า
่
กระเหรี่ยง การไม่ยอมรับการจัดการปาใช้สอยตามจารีตประเพณีของชุมชน แต่ไม่ปฏิบัติตาม
่
ั
รัฐธรรมนูญและมติของอํานาจฝายบริหารเช่นมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับการแก้ไขปญหาที่ดินของ
เกษตรกรที่ร้องเรียนต่อรัฐบาลในวาระและโอกาสต่าง ๆ ซึ่งจะได้อธิบายในลําดับต่อไป

5.5 วิเคราะห์การละเมิดสิทธิในที่ดินป่าไม้
่
่
หลักคิดของการบริหารจัดการที่ดินปาไม้ที่นําไปสู่แนวทางปฏิบัติคือนโยบายปาไม้แห่งชาติที่
่
ั
ยังใช้อยู่ในปจจุบัน นโยบายนี้นั้นเกิดขึ้นจากข้อเสนอแนะให้มีการจัดตั้ง“คณะกรรมการนโยบายปาไม้
่
่
แห่งชาติ” ซึ่งคณะกรรมการรัฐมนตรีฝายเศรษฐกิจได้มีมติเห็นชอบให้มีคณะกรรมการนโยบายปาไม้
่
แห่งชาติเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2527 และคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบนโยบายปาไม้แห่งชาติที่
่
่
คณะกรรมการนโยบายปาไม้แห่งชาติเสนอเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม 2528 รวมทั้งยังมีนโยบายด้านปาไม้
ปรากฏอยู่ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติเกือบทุกฉบับ
่
่
่
จากการประกาศใช้นโยบายปาไม้แห่งชาติเมื่อปี 2528 ทําให้กรมปาไม้ได้เร่งประกาศเขตปา
่
่
่
อนุรักษ์ ทั้งอุทยานแห่งชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ปา เขตห้ามล่าสัตว์ปา และปาต้นนํ้าชั้น 1 เอ แต่อีก
่
ด้านหนึ่งนั้น รัฐได้สนับสนุนภาคเอกชนให้เข้ามาดําเนินการส่งเสริมการปลูกปาเศรษฐกิจเชิงพาณิชย์
่
และการส่งเสริมการท่องเที่ยวในพื้นที่ปาโดยที่ไม่มีมาตรการในการอนุรักษ์รองรับ
่
ตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นถึงความขัดแย้งระหว่างนโยบายปาไม้และแนวทางปฏิบัติของรัฐ และ
่
ั
ปญหาความรุนแรงที่เกิดขึ้นจากนโยบายของรัฐในด้านปาไม้ที่ละเมิดสิทธิของชุมชนนั้นคือ กรณีเมื่อปี
่
่
2535 ได้มีมติคณะรัฐมนตรีจําแนกเขตการใช้ประโยชน์ทรัพยากรและที่ดินปาไม้ในพื้นที่ปาสงวน
่
่
แห่งชาติที่มีจํานวน 147 ล้านไร่ ประกอบด้วยปาอนุรักษ์ 88 ล้านไร่ ปาเศรษฐกิจ 52 ล้านไร่ และพื้นที่
่
เกษตรกรรม 7 ล้านไร่ แต่จากการสํารวจโดยภาพถ่ายในปี 2536 พบว่า ประเทศไทยมีพื้นที่ปาจริง
่
่
เพียง 83 ล้านไร่ ซึ่งหมายความว่า มีการประกาศปาสงวนแห่งชาติทั้งหมดรวมถึงปาอนุรักษ์เกินกว่า
5‐61