Page 104 - แด่ศักดิ์ศรีเสมอกันทุกชั้นชน : วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา
P. 104
วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา 103
โต้คู่ขัดแย้ง และไม่มีความคิดเชิงวิพากษ์ คือ พร้อมที่จะเชื่อความคิดที่สังคมส่วนใหญ่ยึดถือ ซึ่งเป็นความ
รุนแรงเชิงโครงสร้างที่แทรกซึมอยู่ในระบบคิดของคนในสังคมไทย
ผู้เขียนบทความใช้หลักเกณฑ์ของความรุนแรงทางตรง ความรุนแรงเชิงโครงสร้าง และความรุนแรง
เชิงวัฒนธรรมในการวิเคราะห์ความรุนแรงในเรื่องเสือโค ทําให้เห็นความรุนแรงที่ฝังรากลึกในสังคมไทย แต่ยัง
ไม่ได้กล่าวถึงความคิดแบบอัตนิยมที่แยกตนเองออกจากผู้อื่น อันเป็นอีกสาเหตุหนึ่งของความรุนแรง
ระพี อุทีเพ็ญตระกูล (2551) กล่าวถึงความรุนแรงในเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผนไว้ว่ามี 2 ประเภท คือ
ความรุนแรงทางวาจากับความรุนแรงทางการกระทํา ความรุนแรงทางวาจามีทั้งการประชดและการบริภาษ
ส่วนความรุนแรงทางการกระทําแบ่งได้เป็นการกลั่นแกล้ง การข่มขืน การทําร้ายร่างกาย การต่อสู้ การทํา
สงคราม การฆ่า และการประหารชีวิต ระพีกล่าวว่ากวีบอกผลของการกระทํารุนแรงอย่างชัดเจน คือ ช่วย
สร้างอารมณ์สะเทือนใจและนําไปสู่ข้อคิดที่ว่า ตัวละครที่แก้ไขปัญหาด้วยวิธีการรุนแรงมักได้รับความทุกข์
นอกจากนี้ยังเห็นว่าความนิยมเรื่องราวที่รุนแรง อาจส่งผลต่อการสร้างรสนิยมในการนําเสนอความบันเทิงของ
ไทยในปัจจุบันดังเช่นกรณีของละครโทรทัศน์
หากใช้เกณฑ์ของความรุนแรงทางตรง ความรุนแรงเชิงโครงสร้าง และความรุนแรงเชิงวัฒนธรรม
พิจารณาประเภทของความรุนแรงในวิทยานิพนธ์ของระพี อุทีเพ็ญตระกูล จะพบว่าความรุนแรงทางวาจากับ
ความรุนแรงทางการกระทําเป็นความรุนแรงทางตรงทั้งหมด เนื่องจากมีผู้กระทําและผู้ถูกกระทําอย่างชัดเจน
มีเครื่องมือในการก่อความรุนแรง คือ คําพูดและอาวุธต่างๆ ทั้งยังมีบาดแผลหรือร่องรอยฝากไว้กับตัวละคร
อีกด้วย แต่ระพีไม่ได้กล่าวถึงความรุนแรงเชิงโครงสร้างซึ่งปรากฏอยู่ในสังคมและเป็นผลผลิตของความ
แตกต่างและความเหลื่อมล้ําต่ําสูงในสังคมไว้ รวมทั้งความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมที่ให้ความชอบธรรมกับความ
รุนแรงต่างๆ แม้จะพูดถึงความนิยมความรุนแรงที่ส่งผลต่อรสนิยมคนไทยในปัจจุบันก็ตาม และยังไม่ได้
กล่าวถึงแนวความคิดแบ่งแยก “กลุ่มเขา” ออกจาก “กลุ่มเรา” อีกด้วย
จากงานวิจัยที่คัดมาสรุปได้ว่าความรุนแรงจําแนกได้ 3 ประเภท คือ ความรุนแรงทางตรงหรือทาง
กายภาพหรือแบบลงมือ หมายถึง ความรุนแรงที่เป็นรูปธรรมเห็นตัวผู้กระทําและร่องรอยบาดแผลของ
ผู้ถูกกระทําอย่างชัดเจน ส่วนความรุนแรงเชิงโครงสร้างหรือแฝงเร้นหรือแบบไม่ลงมือ หมายถึง ความรุนแรงที่
ฝังรากลึกในระบบสังคม เป็นปัญหาเกี่ยวกับความไม่เป็นธรรมของโครงสร้างสังคม แม้ไม่เป็นรูปธรรมชัดเจน
เหมือนความรุนแรงประเภทแรก แต่ก็ก่อให้เกิดความเหลื่อมล้ําระหว่างคนในสังคมได้อย่างชัดเจน นอกจากนี้
ยังมีความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมซึ่งหมายถึงส่วนเสี้ยวของวัฒนธรรมที่เข้ามาสร้างความชอบธรรมให้กับความ
รุนแรงทางตรงหรือความรุนแรงเชิงโครงสร้าง ความรุนแรง 2 ประเภทหลังนี้ก่อให้เกิดความรุนแรงต่อเนื่องอีก
ยาวนาน ทั้งยังเป็นแรงผลักดันให้เกิดความรุนแรงทางตรงได้ง่ายขึ้นอีกด้วย
