Page 55 - ภาษาเพศในสังคมไทย : อำนาจ สิทธิและสุขภาวะทางเพศ

38 ภาษาเพศในสังคมไทย: อํานาจ สิทธิ และสุขภาวะทางเพศ

“(มาตรา ๑๐๖) ชายใดใหไปสูขอลูกสาวหลานสาวทาน
ชายไดใหสีนสอดแลไปขันหมากใหญแลว ยังมิไดอยูกินดวยกัน

ชายลอบทําทุราจารแกหญิงๆ นั้นฟนแทงตายไซหาโทษมิได
แลขันหมากสีนสอดเครื่องอันแตงมานั้นใหไดแกผูเปนพอแม
หญิงนั้น”

“๑๐๙ มาตราหนึ่ง ชายใดขอลูกสาวหลานสาวทานเปน
เมีย ชายไดใหสีนสอดแลวยังมิไดแตงการมงคลชายนั้นยังมิได
ไปอยูกินหลับนอนดวยหญิง แลชายนั้นตายทานใหทําสีนสอด
นั้นเปนสองสวน คืนใหชายสวนหนึ่งตกอยูแกหญิงสวนหนึ่ง ถา

หญิงตายทานวาสีนสอดนั้นใหไวแกบิดา/มารดาหญิงจงสิ้น ถา
หญิงไดเสียตัวแกชายๆตายสีนสอดนั้นใหตกอยูแกหญิงจงสิ้น
เพราะวาสีนนั้นเปน สีนหัวบัวนาง ใหไวแกหญิงแล”
3

จากบทบัญญัติทั้ง 2 มาตรานี้ชี้ใหเห็นวา “สินสอด” เปนเสมือนหลักฐาน
และพันธะสัญญาที่ฝายชายแสดงเจตนาวาจะอยูกินรวมกันกับฝายหญิง
ขณะเดียวกันสินสอดก็ยังมีฐานะเปนทรัพยอยางหนึ่งซึ่งกฎหมายไดระบุถึงผูมี

สิทธิในการครอบครองสินสอดไวในกรณีตางๆ โดยนําเรื่อง “เพศสัมพันธ”
ของชายหญิงคูนั้นเขามาพิจารณาดวย ซึ่งก็ไดสะทอนใหเห็นถึงความไมมีสิทธิ
ในตนเองของผูหญิงไทยในสมัยกอนอยางชัดเจน กลาวคือ ในกรณีที่ผูหญิงถูก

ลวงละเมิดทางเพศ กฎหมายระบุวาใหสินสอดตกเปนของพอแมของฝายหญิง

3 คําวา “สินหัวบัวนาง” นี้ เปนอีกคําที่นาสนใจ และมีผูอธิบายความหมายไปตางๆ กัน โดยวินัย
พงศศรีเพียร บรรณาธิการหนังสือเรื่อง ภาษาไทยในกฎหมายตราสามดวง สันนิษฐานวา คําวา
“บัวนาง” มาจากการเรียกคนในสมัยกอนวา บัวบาว และบัวนาง ซึ่งหมายถึง ผูดี แตตอมานํามาใช
เรียกกับผูหญิงทั่วไปดวย ขณะที่ขุนวิจิตรมาตรา (สงา กาญจนาคพันธุ) อธิบายไวในหนังสือ
“สํานวนไทย” วา คําๆ นี้เปนสํานวนหมายความวา คาตัวของหญิง คําวา “หัว” หมายถึง ตัวคน
“บัว” หมายถึง ดอกบัว คือ นม แสดงถึงลักษณะที่เปนสวนสําคัญของผูหญิง ถือวามีคาสูง
ซึ่งคลายกับที่พระยารามบัณฑิตสิทธิเศรณี ผูเขียนเรื่อง “กฎหมายผัวเมีย” (พิมพครั้งที่ 4 ป พ.ศ.
2473) อธิบายวา “สินสอดเปนสินหัวบัวนาง อีกนัยหนึ่ง เปนคาหัวนม หรือน้ํานมของเจาสาว”

สุไลพร ชลวิไล