Page 44 - ภาษาเพศในสังคมไทย : อำนาจ สิทธิและสุขภาวะทางเพศ

สวนที่ 1 เพศภาวะ: ขุนแผน 27

ขุนแผน

สุไลพร ชลวิไล

แบบฉบับของผูชายเจาชู

“ขุนแผน” เปนชื่อตัวละครเอกในวรรณคดีไทย เรื่อง “ขุนชางขุนแผน”

เดิมเปนวรรณกรรมพื้นบานซึ่งมีเคาโครงจากเรื่องจริงที่เลาขานกันมาตั้งแตสมัย
อยุธยา ตอมาไดมีการรวบรวมขึ้นมาในสมัยตนรัตนโกสินทร วรรณกรรมเรื่องนี้
บอกเลาเรื่องราวเกี่ยวกับชีวิตการเปนนักรักและนักรบของขุนแผน โดยมีแกน

ของเรื่องอยูที่รักสามเสาระหวางขุนแผน ขุนชาง และนางวันทอง และนอกจาก
จะเปนชื่อของพระเอกในวรรณคดีแลว คําวา “ขุนแผน” ยังเปนคําที่ใชเรียก หรือ
ขนานนามผูชายที่เจาชูดวย ทั้งนี้นาจะมาจากบุคลิกลักษณะของความเปน
ขุนแผนที่เกงทั้งในเรื่องของการรบและเรื่องผูหญิง

ถาดูจากวรรณคดีหรือวรรณกรรมไทยในสมัยกอน จะพบวาไมใชแตเพียง
ขุนแผนคนเดียวเทานั้นที่เจาชู พระเอกในวรรณคดีไทยเรื่องอื่นๆ เชน พระอภัยมณี
หรือ อิเหนา ก็ลวนแตมีภรรยามากกวาหนึ่งคนทั้งสิ้น เนื่องจากสังคมไทยในสมัย

โบราณมีคานิยมยกยองผูชายที่มีภรรยาหลายคนโดยถือวาจํานวนของภรรยาเปน
เครื่องหมายแหงความมีอํานาจบารมีของสามี ความมีเสนหดึงดูดเพศตรงขาม
“ความเจาชู” จึงถือเปนองคประกอบที่สําคัญของ “ความเปนพระเอกแบบไทยๆ”
อีกคุณสมบัติหนึ่งดวย นอกเหนือไปจากคุณสมบัติในเรื่องอื่นๆ อยางรูปราง

หนาตา ฐานะชาติตระกูล ความสามารถ ความกตัญูรูคุณ และมีคุณธรรม
ในบรรดาพระเอกในวรรณคดีที่เจาชูทั้งหลาย “ขุนแผน” เปนตัวแทนของ
ผูชายที่เปนคนธรรมดาสามัญมากที่สุด ขณะที่พระเอกในวรรณคดีสวนใหญ

เปนเจานายหรือชนชั้นสูง นอกจากนี้ขุนแผนยังมีบุคลิกเปนคนจริงๆ ที่มีอารมณ
รัก โลภ โกรธ หลง ไมไดเปนคนดีอยูตลอดเวลา เหมือนพระเอกในวรรณคดี
หลายตอหลายเรื่อง ขณะเดียวกันขุนแผนก็ยังเปนตนแบบของ “ความเปนชายไทย

สุไลพร ชลวิไล