Page 118 - รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน
P. 118
111
- กระบวนที่ถูกต้องตามกฎหมายคือ ทะเบียนประวัติต้องถูกต้อง มีหลักฐานการเกิด การเดินทางเข้า
มา มีญาติมารับรองผังเครือญาติ สอบปากคำมาให้ตรงกับหลักฐานที่มีอยู่ ซึ่งต้องตรงกับแบบสำรวจว่าอาศัยอยู่
กับใคร
- ปัญหาเกี่ยวกับพยานหลักฐาน พบว่าขาดหลักฐานสำคัญคือ ผังเครือญาติ หรือ หาผู้รับรองให้ไม่ได้
ว่ามีเชื้อสายไทย
- ปัญหาความล่าช้าของกระบวนการดำเนินงานในรูปแบบคณะกรรมการจะมีความล่าช้า เช่น ใน
กระบวนการรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น การรวบรวมคำขอมายังคณะกรรมการรับรองฯ มีจำนวนไม่มาก
อีกทั้งกรมการปกครองต้องมีการตรวจสอบที่เข้มงวดมาก เพราะยากต่อการคัดกรอง ทั้งนักท่องเที่ยว ผู้ลี้ภัย ผู้
แปลงสัญชาติ ผู้มีหมายจับความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด ความมั่นคง ซึ่งข้อมูลตัวเลข 13 หลัก
กระทรวงมหาดไทยไม่ได้เชื่อมกับหน่วยงานอื่น แต่ต้องส่งเป็นเอกสารไปตามขั้นตอน นอกจากนี้ในการ
ดำเนินงานทั้งในระดับอำเภอและจังหวัดนั้น ไม่ได้ทำเฉพาะเรื่องคนไทยพลัดถิ่นแต่ทำเรื่องไร้สัญชาติทั้งระบบ
อีกด้วย
- ความร่วมมือผ่าน MOU ในการนำนักศึกษาและเอ็นจีโอเข้ามาช่วยสอบปากคำ เห็นได้ว่าปลัดใน
พื้นที่ไม่มีความเชื่อมั่นเนื่องจากไม่ใช่คนในพื้นที่ อีกทั้งการที่ใช้แบบฟอร์มในการสอบปากคำเพียงอย่างเดียวไม่
สามารถใช้ได้กับทุกพื้นที่ เพราะในพื้นที่มีความแตกต่างกัน ต้องประชุมที่อำเภอก่อนว่าปลัดต้องการอะไร
แบบฟอร์มมาตรฐานครบเงื่อนไขหมด แต่ประเด็นปลีกย่อยที่ต้องเสริมจุดนี้ แต่ละพื้นที่มีไม่เหมือนกัน เช่นกรณี
ของชาวเกาะมีวิถีชีวิตที่แตกต่างในแต่ละพื้นที่ จึงมีการกำหนดคำถามเพิ่มได้ตามดุลพินิจ เพื่อให้รัดกุมเพราะ
อาจถูกร้องเรียน และมีโทษทางอาญา
3) ทัศนคติเกี่ยวกับ “เรื่องความมั่นคง” เนื่องจากคาบเกี่ยวกับเรื่องการเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย
ทั้งนี้ทางพนักงานเจ้าหน้าที่ยังได้เสนอแนะเกี่ยวกับการดำเนินงานด้านสัญชาติว่า การทำงานเรื่อง
สัญชาติต้องมีความเชี่ยวชาญระดับหนึ่ง ควรมีการปรับโครงสร้างสำนักงาน (ในเขตพื้นที่ที่มีปัญหา) และ
โครงสร้างระดับนโยบาย รวมถึงการเพิ่มอัตรากำลัง เพิ่มงบประมาณ พัฒนาระบบอิเล็กทรอนิกส์ ตลอดจน
ท่าทีการติดต่อประสานงานระหว่างเจ้าหน้าที่และเครือข่ายคนไทยพลัดถิ่น
130
7) ผู้แทนสภาความมั่นคงแห่งชาติ
สำหรับหน้าที่บทบาทเกี่ยวกับนโยบายการจัดการปัญหาคนไทยพลัดถิ่นของสภาความมั่นคงแห่งชาติ
มีหน้าที่นำเสนอมติเพื่อออกมติคณะรัฐมนตรีในการสำรวจเรื่องเกี่ยวกับสัญชาติ (การสำรวจกลุ่มตกสำรวจต้อง
ออกเป็นมติคณะรัฐมนตรี) และพิจารณาร่วมให้ความเห็นในการร่างแก้ไข พระราชบัญญัติ สัญชาติ ในส่วนของ
ไทยพลัดถิ่นมีจุดแตกต่างกับคนที่มีปัญหาสถานะบุคคลที่เป็นได้สัญชาติไทยโดยการคืนสัญชาติ รวมถึงตัดสินใจ
และเสนอแนะเชิงนโยบายในการช่วยเหลือและเร่งรัดการกำหนดสถานะ โดยมีกระทรวงมหาดไทยเป็นหน่วย
ปฏิบัติ และมีการจัดประชุมกับส่วนราชการเป็นระยะ มีส่วนร่วมในทำความเห็นกรณีมีปัญหาในเชิงปฏิบัติ
(หน้าที่หลักเป็นของกระทรวงมหาดไทย) ตลอดจนอำนวยการให้เกิดผลสำเร็จในเรื่องการแก้ไขปัญหาเรื่อง
130 สัมภาษณ์สภาความมั่นคงแห่งชาติ, ระบบออนไลน์ ZOOM , วันที่ 23 มีนาคม 2565
