Page 25 - เอกสาร/สื่อเผยแพร่และขับเคลื่อนพัฒนาจากรายงานการศึกษาวิจัยในประเด็น “ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน”

๒๓

พระราชบัญญัติสงเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอม
แหงชาติ พ.ศ. ๒๕๓๕ แมจะเปนกฎหมายกลางวาดวย
การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และแมจะ
มีการแกไขเพิ่มเติมไปแลว แตก็เปนการแกไขเพียงเล็กนอย
ซึ่งยังไมนําไปสูการปฏิรูปเชิงระบบ และยังมีเนื้อหาที่ไม
เปนไปตามบทบัญญัติตามมาตรา ๕๗ ของรัฐธรรมนูญ
กลาวคือ ยังไมมีบทบัญญัติรองรับเรื่องการใหประชาชน
และชุมชนในทองถิ่นที่เกี่ยวของมีสวนรวมในการอนุรักษ
คุมครองบํารุงรักษา ฟนฟู บริหารจัดการ และใชหรือ
จัดใหมีการใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอม
และความหลากหลายทางชีวภาพ และไดรับประโยชน
จากการดําเนินการดังกลาว

การจัดการทรัพยากรที่ดินและปาไม ถือเปนความขัดแยงเรื้อรังมานานหลายทศวรรษ ระหวางชาวบานที่อาศัย
และทําประโยชนในพื้นที่กับรัฐที่ตองการควบคุมและจัดการปาเพื่อการอนุรักษ และการใชประโยชนทางเศรษฐกิจ
โดยรัฐพยายามแกปญหาขอดังกลาว โดยออกมติคณะรัฐมนตรี วันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๑ เรื่อง พื้นที่เปาหมาย
และกรอบมาตรการแกไขปญหาการอยูอาศัยและทํากินในพื้นที่ปาไม (ทุกประเภท) ซึ่งใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาที่ดิน
ทั้งในพื้นที่ปาอนุรักษและพื้นที่ปาสงวนแหงชาติ ตอมารัฐไดการตรากฎหมายเกี่ยวกับการจัดการที่ดินและปาไมหลายฉบับ
ไดแก พระราชบัญญัติคณะกรรมการนโยบายที่ดินแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒ พระราชบัญญัติปาชุมชน พ.ศ. ๒๕๖๒
รวมทั้งตราพระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒ และพระราชบัญญัติสงวนและคุมครองสัตวปา พ.ศ. ๒๕๖๒
เพื่อแกไขปญหาการอยูอาศัยและทําประโยชนในที่ดินในเขตปาอนุรักษ

อยางไรก็ดี จากรายงานผลการประเมินสถานการณดานสิทธิมนุษยชน
ของประเทศไทยป ๒๕๖๓ ของ กสม. ระบุวา ยังมีประชาชนอีกจํานวนมาก
ที่ประสบปญหาที่ดินทํากินและไดรับความเดือดรอนจากการถูกจับกุมและ
ขับไลออกจากที่ดินเดิมอยู นอกจากนี้ ภาคประชาชนบางสวนไดวิจารณ
๑๓
กฎหมายเหลานี้วา ไมสอดคลองกับเจตนารมณของรัฐธรรมนูญ เพราะใช
แนวคิดการควบคุมทรัพยากรโดยรัฐ และไมยอมรับสิทธิชุมชน ๑๔

สวนกฏหมายปาชุมชนไมอนุญาตใหขอจัดตั้ง “ปาชุมชน”ในเขตปาอนุรักษ ทําใหชุมชนที่อยูในพื้นที่ปาอนุรักษหลายแหง
ไมสามารถจัดตั้งปาชุมชนได หรือชุมชนหลายแหงที่มีการจัดการปาชุมชนอยูแลว ไมสามารถขอรับรองทางกฎหมายได
อาทิ กรณีกลุมชาติพันธุกะเหรี่ยง (ปกาเกอญอ) บานกลาง ตําบลบานดง อําเภอแมเมาะ จังหวัดลําปาง ดูแลผืนปากวา
๑๐,๐๐๐ ไร แตไมสามารถเขาเงื่อนไขการจัดตั้งปาชุมชนไดเนื่องจากอยูในเขตปาอนุรักษ
๑๕

๑๓ รายงานผลการประเมินสถานการณดานสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ป ๒๕๖๓ ของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
๑๔ การประชุมเชิงปฏิบัติการ ทางเลือก ทางออก พระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒ วันเสารที่ ๖ มิถุนายน ๒๕๖๓ ณ หองประชุมไพบูลย วัฒนศิริธรรม
สถาบันพัฒนาองคกรชุมชน (องคการมหาชน) กรุงเทพมหานคร
๑๕ รายงานสรุปผลการปฏิบัติงานเผยแพรและขับเคลื่อนงานวิจัยสิทธิมนุษยชน ปงบประมาณ ๒๕๖๓ ในพื้นที่ภาคเหนือ (จังหวัดเชียงใหม) (วันที่ ๖ - ๙ กุมภาพันธ ๒๕๖๓)
โดยกลุมงานวิจัยสิทธิมนุษยชน สํานักกิจการ กสม. สํานักงาน กสม.