Page 159 - รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน (ฉบับสมบูรณ์)

รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดท าข้อเสนอแนะ มาตรการ หรือแนวทางในการส่งเสริมและ
คุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

(6) มีกลไกจัดการความขัดแย้งที่ต้นทุนต่ าและเข้าถึงง่าย เช่น การให้ผู้น าชุมชนที่ไม่ได้มีต าแหน่งอย่าง

14
เป็นทางการ (informal) แต่เป็นที่นับถือของคนในชุมชนเป็นผู้ไกล่เกลี่ย เป็นต้น
(7) รัฐรับรู้และให้สิทธิแก่ผู้ใช้ทรัพยากรในการวางกติกาการใช้และจัดการทรัพยากร เช่นกรณีของ

พระราชบัญญัติส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558 มาตรา 16

ได้บัญญัติให้มีการส่งเสริมการมีส่วนร่วมและสนับสนุนชุมชนชายฝั่งและองค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่น ในการบริหารจัดการและการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ให้กรม

ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งสนับสนุนการมีส่วนร่วมของชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ในการแสดงความคิดเห็นเพื่อประกอบการพิจารณาจัดท านโยบายและแผนการบริหารจัดการ

ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งแห่งชาติและจังหวัด
(8) อยู่ภายใต้กติกาของการจัดการทรัพยากรร่วมขนาดใหญ่กว่า โดยอาจเป็นการร่วมมือกับชุมชน

ใกล้เคียง หรืออยู่ภายใต้ระบบกฎหมายทรัพยากรของรัฐ เช่น ในโครงการจัดการผืนป่าตะวันตก

15
เชิงระบบนิเวศ ที่ถือว่าผืนป่าตะวันตกโดยธรรมชาติเป็นป่าผืนเดียวกันทั้งผืน เป็นต้น
เป้าหมายในการปฏิรูปประเทศในด้านข้อมูล

มาตรา 257 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้ก าหนดให้การปฏิรูป

ประเทศต้องด าเนินการเพื่อบรรลุเป้าหมายที่เกี่ยวข้อง 2 ประการ ได้แก่ (1) ให้มีการน าเทคโนโลยีที่เหมาะสม

มาประยุกต์ใช้ในการบริหารราชการแผ่นดินและการจัดท าบริการสาธารณะ เพื่อประโยชน์ในการบริหาร
ราชการแผ่นดิน และเพื่ออ านวยความสะดวกให้แก่ประชาชน และ (2) ให้มีการบูรณาการฐานข้อมูลของ

หน่วยงานของรัฐทุกหน่วยงานเข้าด้วยกัน เพื่อให้เป็นระบบข้อมูลในการบริหารราชการแผ่นดินและการบริการ
ประชาชน รวมถึงต้องมีการเปิดเผยข้อมูลและท าให้ประชาชนเข้าถึงได้โดยสะดวก ซึ่งเป็นหน้าที่ของรัฐตาม

รัฐธรรมนูญมาตรา 59 ที่จะมีความส าคัญอย่างมากในการก าหนดขอบเขตทรัพยากรอย่างชัดเจนไว้ในกติกา

การจัดการทรัพยากร ท าให้สามารถติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลประสิทธิภาพการบริหารจัดการ
ทรัพยากรตามกติกาที่ชุมชนก าหนดได้

ดังนั้น รัฐต้องมีการด าเนินการเพื่อรับรองกติกาของชุมชนและการก าหนดขอบเขตทรัพยากร ดังนี้

− ให้ความรับรองกติกาของชุมชน โดยรัฐเป็นผู้สนับสนุน ให้ค าปรึกษา และท าความตกลงร่วมกัน
หากมีข้อเพิ่มเติมหรือแก้ไข

− จัดท าคู่มือในการวางกติกาการจัดการทรัพยากร โดยมุ่งเน้นที่ชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

เป็นหลัก

14 ขนิษฐา นันทบุตร และคณะ. (2552). “กรอบวิธีการศึกษาและถอดบทเรียนปฏิบัติการชุมชน”.
15 โครงการจัดการผืนป่าตะวันตกเชิงระบบนิเวศ (WEFCOM Ecosystem Management Project) สืบค้นจาก
https://www.seub.or.th/ ณ วันที่ 21 ตุลาคม 2562

5-10 สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย