Page 569 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

545

อนุสัญญาวําด๎วยสิทธิมนุษยชนแหํงอเมริกา (American Convention on Human Right) ข๎อ 12
วางหลักรับรอง “สิทธิในเสรีภาพเกี่ยวกับความเชื่อ ศาสนา รวมทั้งเสรีภาพในการคงไว๎หรือเปลี่ยนศาสนา

ความเชื่อ การแสดงออกซึ่งศาสนา ความเชื่อ” การตีความที่สําคัญเกี่ยวกับประเด็นสิทธิปฏิเสธการเกณฑ์
596
ทหารด๎วยเหตุมโนสํานึก คือ Cristiแn Daniel Sahli Vera et al. v. Chile คณะกรรมาธิการสิทธิ
มนุษยชนแหํงทวีปอเมริกา Inter-American Commission on Human Rights) พิจารณาแล๎วเห็นวํา การ
ที่รัฐบาลชิลีไมํรับรองสิทธิปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุมโนสํานึกไว๎ตามกฎหมายภายใน ไมํขัดหรือแย๎ง

ตํอสิทธิในเสรีภาพเกี่ยวกับความเชื่อ ศาสนา ตามข๎อ 12 อนุสัญญาดังกลําว เนื่องจาก อนุสัญญาฯ ไมํได๎
ระบุรับรองสิทธิดังกลําวไว๎โดยชัดแจ๎ง นอกจากนี้ตามข๎อ 6 (3) (b) ของอนุสัญญาแรงงานระหวํางประเทศ
ได๎ยกเว๎นการเกณฑ์ทหารออกจากคํานิยามของการบังคับใช๎แรงงาน ในกรณีที่ประเทศนั้นรับรองสิทธิปฏิเสธ
การเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุมโนสํานึก ซึ่งประเทศนั้นต๎องกําหนดให๎มีการรับใช๎ชาติรูปแบบอื่นเป็นทางเลือก

แทนการเกณฑ์ทหาร” คณะกรรมการเห็นวํา กฎหมายสิทธิมนุษยชนระหวํางประเทศรับรองสิทธิปฏิเสธ
ดังกลําวเฉพาะในประเทศที่มีกฎหมายภายในกําหนดรับรองสิทธินั้น สําหรับประเทศที่ไมํมีการรับรองสิทธิ
ดังกลําวตามกฎหมายภายใน ก็ไมํถือวําเป็นการละเมิดเสรีภาพในความคิด ความเชื่อ ตามกฎหมายสิทธิ
มนุษยชนระหวํางประเทศ

อนุสัญญาสิทธิมนุษยชนยุโรป (European Convention on Human Rights) ข๎อ 9 มีหลักสําคัญ
วํา “บุคคลทุกคนมีสิทธิในเสรีภาพแหํงความคิด ความเชื่อ ศาสนา สิทธินี้รวมถึงเสรีภาพในการเปลี่ยน

ศาสนาหรือความเชื่อ และ เสรีภาพในการแสดงออกซึ่งศาสนาหรือความเชื่อ การบูชา คําสอน การ
597
ปฏิบัติ” แตํอนุสัญญานี้มิได๎กําหนดรับรองสิทธิในการปฏิเสธหรือคัดค๎านด๎วยเหตุมโนสํานึก ไว๎อยํางขัด
เจน อยํางไรก็ตาม กฎบัตรสิทธิขั้นพื้นฐานของสหภาพยุโรป (Charter of Fundamental Right Charter

of Fundamental rights of the European Union) มีการบัญญัติรับรองสิทธิในการปฏิเสธ (Right to
Conscientious Objection) ไว๎ ในข๎อ 10 วํา

“บุคคลทุกคนมีสิทธิในเสรีภาพแหํงความคิด ความเชื่อ ศาสนา สิทธินี้รวมถึงเสรีภาพในการเปลี่ยน
ศาสนาหรือความเชื่อ เสรีภาพในการแสดงออกซึ่งศาสนาหรือความเชื่อ การบูชา คําสอน การปฏิบัติ

สิทธิในการปฏิเสธด๎วยเหตุผลทางมโนสํานึก (Right to Conscientious Objection) ได๎รับการ
รับรอง ทั้งนี้ตามกฎหมายภายในเกี่ยวกับการใช๎สิทธิดังกลําว”

สําหรับตัวอยํางของคดีตามอนุสัญญาสิทธิมนุษยชนยุโรปที่สําคัญ เชํน Bayatyan v. Armenia ซึ่ง
เป็นกรณีที่ Vahan Bayatyan ชาวอาร์เมเนียผู๎ปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุแหํงความเชื่อทางศาสนา
และได๎รับโทษจําคุก อ๎างวํารัฐบาลอาร์เมเนียละเมิดสิทธิตามอนุสัญญาสิทธิมนุษยชนยุโรป ประเด็นสําคัญใน

596 Report No. 43/05, case 12.129, Merits (10 March 2005)
597 “Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes
freedom to change his religion or belief and freedom, either alone or in community with others and in
public or private, to manifest his religion or belief, in worship, teaching, practice and observance”