Page 475 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

451

- สําหรับในประเทศไทยนั้น ผู๎ชํวยศาสตราจารย์ ดร. พิรงรอง รามสูตร เรียก “Hate Speech” วํา
“ประทุษวาจา” และให๎ความหมายวํา “เป็นการสื่อสารที่แสดงถึงความเกลียดชังผํานรูปแบบอันไมํ

เหมาะสม ไมํวําจะเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยาม ใสํร๎ายปูายสี ไปจนถึงการดําทออยํรางหยาบคาย โดยมี
ลักษณะของการปลุกปั่น ยุยง หรือปลุกระดมให๎เกิดความเกลียดชังตํอบุคคลหรือกลุํมบุคคลกลุํมใดกกลุํม
หนึ่ง ซึ่งประเด็นการโจมตีพุํงเปูาไปที่ ลักษณะเฉพาะ ทั้งที่เปลี่ยนแปลงไมํได๎ เชํน เชื้อชาติ เพศสภาพ และ
เปลี่ยนแปลงได๎ เชํน ศาสนา อุดมการณ์ โดยการสื่อสารดังกลําวนั้นอาจกํอให๎เกิดผลลัพธ์ในการแบํงแยกไป

จนถึงการขจัดกลุํมบุคคลดังกลําวออกจากสังคม ไมํวําจะโดยใช๎ความรุนแรงทางกายภาพหรือความรุนแรง
ในเชิงนามธรรมก็ตาม ทั้งนี้เพียงแคํการกลําวออกมาเพื่อให๎อีกฝุายเกิดความเจ็บปวดก็ถือวําเป็นสํวนหนึ่ง
435
ของผลลัพธ์จาก Hate Speech เชํนเดียวกัน”

จากความหมายดังกลําวข๎างต๎น ผู๎วิจัยจะได๎จําแนกองค์ประกอบที่สําคัญ (Elements) ของ “Hate
Speech” ในบริบทของกฎหมายสิทธิมนุษยชนและการห๎ามเลือกปฏิบัติ ได๎ 4 ประการ ดังนี้

(1) การแสดงออกซึ่งการสื่อสารมีความหมายกว๎างกวําคําพูด ทั้งนี้แม๎วําจะใช๎คําวํา “Speech” แตํ
ก็ไมํได๎มีความหมายจํากัดเฉพาะ การพูดหรือการสื่อสารด๎วยวาจา (Verbal Communication) แตํมี
ความหมายครอบคลุม แสดงออกโดยการสื่อสารในรูปแบบตํางๆ เชํน คําพูด ลายลักษณ์อักษร พฤติกรรม

กิริยาอาการ ภาพ ปูาย สัญลักษณ์ โดยอาจแสดงออกในชํองทางการสื่อสารตํางๆ ไมํวําจะเป็นชํองทาง
436
กายภาพหรือชํองทางอิเล็กทรอนิกส์

(2) “Hate Speech” มีความแตกตํางจากการสื่อสารที่มีความผิดตามกฎหมายอื่น เชํน การหมิ่น
ประมาทตามกฎหมายอาญา เนื่องจาก กฎหมายอาญาฐานหมิ่นประมาทนั้น มุํงคุ๎มครองชื่อเสียงของปัจเจก
ชนคนใดคนหนึ่งซึ่งอาจได๎รับความเสียหายจากการเผยแพรํข๎อมูลที่ทําให๎เสื่อมเสียชื่อเสียงบุคคลนั้นโดย
เฉพาะเจาะจง อันสะท๎อนให๎เห็นจากองค์ประกอบสําคัญของกฎหมายอาญาฐานหมิ่นประมาทของที่จะต๎อง

ระบุตัวผู๎ถูกหมิ่นประมาทได๎ชัดเจน แตํสําหรับ “Hate Speech” ในแงํกฎหมายสิทธิมนุษยชนนั้น มิได๎มุํง
คุ๎มครองชื่อเสียงบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ แตํมุํงปูองกันกลุํมบุคคลที่มีลักษณะเฉพาะรํวมกัน เชํน เชื้อ
ชาติ สีผิว ศาสนา จากการถูกกีดกันหรือแบํงแยกในสังคม ซึ่งบุคคลในกลุํมเหลํานี้มักจะเป็นกลุํมบุคคลที่มัก

ถูกเลือกปฏิบัติในมิติอื่นๆด๎วย

435
พิรงรอง รามสูตร, ประทุษวาจา กับ โลกออนไลน์ (กรุงเทพ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2558), หน๎า 31.
436 ในกฎหมายตํางประเทศ ขอบเขตความหมายของของ “Speech” ก็มีความหมายกว๎างกวํา “คําพูด” เชํน ในบริบทของ
รัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกา “Freedom of Speech” มีความหมายรวมถึงการแสดงออกในรูปแบบการใช๎คําพูด และการ
แสดงออกที่ไมํใช๎คําพูด (Non-speech) เชํน การใช๎พฤติกรรม สัญลักษณ์ ; คณาธิป ทองรวีวงศ์, กฎหมายเกี่ยวกับการ
สื่อสารมวลชน (กรุงเทพมหานคร: นิติธรรม, 2555), หน๎า 70-71.