Page 164 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

๑๔๗

อาชญากรรมเช่นนั้น และประกำรที่สอง ผู้บัญชาการทหารหรือบุคคลนั้นมิได้ใช้มาตรการที่จ าเป็นและ
สมเหตุสมผลทั้งปวงภายในอ านาจของบุคคลนั้น เพื่อป้องกันหรือปราบปรามการกระท าของกองก าลัง

หรือเสนอเรื่องต่อเจ้าหน้าที่ผู้มีอ านาจเพื่อสอบสวนและฟ้องร้องด าเนินคดี
- กรณีผู้บังคับบัญชำในกรณีอื่น
ในความสัมพันธ์ระหว่างผู้บังคับบัญชากับผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา (superior and
subordinate relationships) ในกรณีอื่นๆ ผู้บังคับบัญชาต้องรับผิดทางอาญาต่ออาชญากรรมภายในเขต
อ านาจของศาลอาญาระหว่างประเทศ ซึ่งกระท าโดยผู้ใต้บังคับบัญชาที่อยู่ภายใต้อ านาจและการควบคุม

อย่างแท้จริงของบุคคลนั้น อันเป็นผลมาจากการที่บุคคลดังกล่าวมิได้ควบคุมผู้ใต้บังคับบัญชาอยาง
เหมาะสม ทั้งนี้ ภายใต้เงื่อนไขสามประการ คือ ประกำรที่หนึ่ง ผู้บังคับบัญชารู้หรือจงใจละเลยข้อมูลที่
ชี้ให้เห็นชัดเจนว่าผู้ใต้บังคับบัญชาก าลังประกอบอาชญากรรมหรือจะประกอบอาชญากรรมเช่นนั้น

ประกำรที่สอง อาชญากรรมนั้นเกี่ยวข้องกับกิจกรรมซึ่งอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบและการควบคุมอย่าง
แท้จริงของผู้บังคับบัญชา และประกำรที่สำม ผู้บังคับบัญชามิได้ใช้มาตรการที่จ าเป็นและสมเหตุสมผลทั้ง
ปวงภายในอ านาจของตนเพื่อป้องกันหรือปราบปรามการประกอบอาชญากรรมดังกล่าว หรือยื่นเรื่องต่อ
เจ้าหน้าที่ผู้มีอ านาจเพื่อการสอบสวนและการฟ้องร้องด าเนินคดี

■ หลักควำมรับผิดของเจ้ำหน้ำที่ระดับปฏิบัติกำร
ในส่วนที่เกี่ยวกับเจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการหรือผู้อยู่ใต้บังคับบัญชานั้น
ธรรมนูญกรุงโรมฯ ได้ก าหนดหลักความรับผิดของเจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการไว้ในข้อ ๓๓
๓๗๘
วรรคหนึ่ง กล่าวคือ แม้เจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการจะได้กระท าความผิดอาญาโดยเป็นการปฏิบัติหน้าที่
ตามค าสั่งของรัฐบาลหรือของผู้บังคับบัญชาทหารหรือพลเรือนก็ตาม โดยหลักแล้ว เหตุดังกล่าวก็มิได้
ยกเว้นความรับผิดทางอาญาของเจ้าหน้าที่นั้นแต่อย่างใด
อย่างไรก็ตาม ธรรมนูญกรุงโรมฯ ได้ก าหนดเงื่อนไขอันเป็นเหตุยกเว้น
๓๗๙
ความรับผิดของเจ้าหน้าที่นั้นไว้สามประการ ได้แก่ บุคคลนั้นมีหน้าที่ตามกฎหมาย (a legal
obligation) ที่จะต้องเชื่อฟังค าสั่งของรัฐบาลหรือผู้บังคับบัญชาดังกล่าว บุคคลนั้นไม่รู้ว่าค าสั่งนั้น
มิชอบด้วยกฎหมาย (unlawful) และค าสั่งนั้นไม่ชัดแจ้งในตัวเองว่ามิชอบด้วยกฎหมาย ทั้งนี้ ค าสั่งให้
กระท าการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ (Genocide) หรือประกอบอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ (Crime against
๓๘๐
humanity) เป็นค าสั่งที่มิชอบด้วยกฎหมายโดยชัดแจ้ง ดังที่ก าหนดไว้ในข้อ ๓๓ วรรคสอง
(๓) หลักควำมเป็นเอกเทศและอ ำนำจเหนือของกฎหมำยอำญำระหว่ำง
ประเทศ
เพื่อเป็นหลักประกันให้สิทธิและเสรีภาพต่างๆ ของบุคคลที่รับรองไว้ในกฎหมาย
ระหว่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่างประเทศฯ ได้รับการคุ้มครองและ

ปฏิบัติตามโดยเคร่งครัดในระหว่างรัฐภาคีต่างๆ ธรรมนูญกรุงโรมฯ จึงก าหนดข้อก าหนดเกี่ยวกับ หลัก
ความเด็ดขาดและหลักความเป็นเอกเทศของธรรมนูญกรุงโรมฯ จากกฎหมายภายในของรัฐภาคีและ

๓๗๘
Rome Statute, Article 33 Superior orders and prescription of law, paragraph 1.
๓๗๙
Rome Statute, Article 33 Superior orders and prescription of law, paragraph 1 (a) (b) (c).
๓๘๐
Rome Statute, Article 33 Superior orders and prescription of law, paragraph 2.