Page 57 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

สิทธิเชิงกระบวนการเหล่านี้ล้วนเป็นสิทธิมนุษยชนที่ได้มีการรับรองไว้อยู่แล้วในกฎหมายสิทธิ
40
มนุษยชนระหว่างประเทศ เช่น สิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ตาม Article 19 และสิทธิในการมีส่วนร่วมของประชาชน
41
ตาม Article 21 ของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน (Universal Declaration of Human Rights) เป็นต้น กลไก
ทางสิทธิมนุษยชนจึงสามารถน�ามาใช้ในการคุ้มครองและสนับสนุนสิทธิเชิงกระบวนการเหล่านี้ เพื่อน�าไปสู่การคุ้มครอง

สิ่งแวดล้อมได้
ทั้งนี้ สิทธิเชิงกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมไม่เพียงแต่มีการบัญญัติในกฎหมายระดับ
ระหว่างประเทศเท่านั้น แต่ยังได้ถูกบัญญัติรับรองไว้ในกฎหมายระดับภูมิภาคด้วยเช่นกัน และได้ถูกน�ามาใช้ในบริบท

เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม
• ภูมิภาคยุโรป
ประชาคมยุโรป (European Community) ได้ให้การสนับสนุนและลงนามรับรอง

อนุสัญญาอาร์ฮูสในปี ค.ศ. ๑๙๙๘ อันแสดงให้เห็นถึงท่าทีของภูมิภาคยุโรปที่มีแนวคิดสนับสนุนสิทธิเชิงกระบวนการเกี่ยว
กับสิ่งแวดล้อมอย่างมาก นอกจากนี้ ประชาคมยุโรปยังได้ออกแนวทางชี้แนะ (Directive) เกี่ยวกับสิทธิในการเข้าถึงข้อมูล

ข่าวสารเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมออกมาถึง ๒ ฉบับ ได้แก่ Council Directive 85/337 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการประเมินผลกระทบ
ของโครงการสาธารณะหรือโครงการเอกชนที่มีต่อสิ่งแวดล้อม และ Council Directive 90/313 เกี่ยวกับเสรีภาพในการ
เข้าถึงข้อมูลข่าวสารด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งได้มีการแก้ไขในปี ค.ศ. ๒๐๐๓ โดย Council Directive 2003/4 ภายหลังจากที่

ประชาคมยุโรปได้ลงนามรับรองอนุสัญญาอาร์ฮูส
อนุสัญญาแห่งยุโรปว่าด้วยการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน

ก็บัญญัติรับรองสิทธิเชิงกระบวนการไว้เช่นกัน แต่เป็นการบัญญัติรับรองสิทธิเชิงกระบวนการแบบทั่วไป โดยมิได้เจาะจงว่า
เป็นสิทธิเชิงกระบวนการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม เช่น สิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร (Right to Information) ภายใต้

40 From Article 19 of the Universal Declaration of Human Rights states that “everyone has the right to

freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek,
receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers.”
41 From Article 21 (1) of the Universal Declaration of Human Rights states that everyone has the right to

take part in the government of his country, directly or through freely chosen representatives.
42 Article 10 of the European Convention on Human Rights state that “Freedom of expression states that

1. Everyone has the right to freedom of expression. This right shall include freedom to hold opinions and
to receive and impart information and ideas without interference by public authority and regardless of frontiers. This
Article shall not prevent States from requiring the licensing of broadcasting, television or cinema enterprises.
2. The exercise of these freedoms, since it carries with it duties and responsibilities, may be subject to such
formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by law and are necessary in a democratic society, in
the interests of national security, territorial integrity or public safety, for the prevention of disorder or crime, for the
protection of health or morals, for the protection of the reputation or rights of others, for preventing the disclosure of
information received in confidence, or for maintaining the authority and impartiality of the judiciary.”

56