Page 55 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

ดังนั้น บทบัญญัติของพิธีสารซานซัลวาดอร์นี้จึงยังไม่ได้ไปก้าวก่ายอ�านาจในการบริหารจัดการทรัพยากรของรัฐมาก
จนเกินไป แต่ถึงกระนั้นประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศก็ยังตัดสินใจที่จะไม่ลงนามในพิธีสารซานซัลวาดอร์ เช่น
สหรัฐอเมริกา 34

• พัฒนาการทางแนวคิดของภูมิภาคแอฟริกา

The African Charter on Human and Peoples’ Rights หรือ The Banjul Charter
ซึ่งเป็นอนุสัญญาหลักในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของภูมิภาคแอฟริกา ได้มีบทบัญญัติรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้โดยตรง
โดย Article 24 มีการกล่าวถึงสิทธิของประชาชนในสิ่งแวดล้อมที่ดีและที่สอดคล้องกับการพัฒนา

แนวคิดในการอาศัยกลไกทางสิทธิมนุษยชนเพื่อใช้คุ้มครองสิ่งแวดล้อมของภูมิภาค
แอฟริกานี้ ปรากฏชัดเจนถึงการรับรองซึ่งสิทธิในสิ่งแวดล้อม โดยมีฐานะเป็นสิทธิมนุษยชนประเภทหนึ่งเป็นการเฉพาะ
35
และได้มีการบัญญัติไว้ในตัวอนุสัญญาหลักโดยตรง มิใช่ในพิธีสาร ดังเช่นภูมิภาคอเมริกา อย่างไรก็ตาม ความแตกต่าง
ของเนื้อหาการคุ้มครองสิทธิในสิ่งแวดล้อมระหว่างภูมิภาคแอฟริกาและภูมิภาคอเมริกาเห็นได้จากถ้อยค�าของอนุสัญญา
ของแอฟริกา ที่แม้จะมีการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี แต่การคุ้มครองสิทธิดังกล่าวยังคงต้องค�านึงถึงและชั่งน�้าหนัก

กับความจ�าเป็นและสิทธิในการพัฒนาด้วย นอกจากนี้ อนุสัญญาของภูมิภาคแอฟริกายังใช้ค�าว่า “All Peoples” ซึ่งสะท้อน
36
ลักษณะของการคุ้มครองสิทธิเชิงกลุ่ม มากกว่าที่จะเป็นการคุ้มครองสิทธิของปัจเจกชนอันเป็นลักษณะส�าคัญของสิทธิ
มนุษยชน

อย่างไรก็ดี การที่อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชนของภูมิภาคแอฟริกาบัญญัติรับรองสิทธิ
ในสิ่งแวดล้อมไว้เป็นการเฉพาะ แม้การคุ้มครองสิทธิดังกล่าวจะยังต้องค�านึงถึงบริบทของการพัฒนาด้วยก็ตาม แต่
บทบัญญัติดังกล่าวก็สะท้อนถึงการพัฒนาแนวคิดในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนเชิงเนื้อหาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ที่มี

การตีความขอบเขตของสิทธิมนุษยชนอย่างกว้างขวางให้ครอบคลุมการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมด้วย อันท�าให้สามารถน�าเอา
กลไกทางสิทธิมนุษยชนมาใช้ในการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมได้โดยสะดวกยิ่งขึ้น

34 From “NIMBY: Not In Mexico’s Back Yard? A Case for Recognition of a Human Right to healthy Environment

in the American States” by Scott D. Cahalan (1993) Ga. J. Int’l & Comp. L. 23, 409, 1993, pp 429 - 430
35 อนุสัญญา (Convention) และพิธีสาร (Protocol) ต่างมีสถานะเป็นสนธิสัญญาหรือความตกลงระหว่างประเทศ โดยอนุสัญญา

จะเป็นความตกลงระหว่างประเทศที่ก�าหนดกรอบหลัก (Framework) หรือพันธกรณี (Obligations / Commitments) ไว้อย่างเป็นทางการ
และเป็นลายลักษณ์อักษร (แตกต่างจากจารีตประเพณีระหว่างประเทศและหลักกฎหมายทั่วไประหว่างประเทศ) ส่วนพิธีสารจะเป็นความ
ตกลงระหว่างประเทศที่เกิดขึ้นภายหลังอนุสัญญา โดยจะมีเนื้อหาเป็นการก�าหนดรายละเอียดเพิ่มเติมจากอนุสัญญา
36 From “NIMBY: Not In Mexico’s Back Yard? A Case for Recognition of a Human Right to healthy Environment
in the American States” by Scott D. Cahalan (1993) Ga. J. Int’l & Comp. L. 23,409 (1993), pp 422

54