Page 32 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

¾ กฎหมาย The Mother Earth Law ของประเทศโบลิเวีย มีเนื้อหาเกี่ยวกับแนวคิดแบบชนพื้นเมืองที่

มองว่าธรรมชาติเป็นที่อยู่อันศักดิ์สิทธิ์ที่เรียกว่า Pachamama (Mother Earth) ซึ่งมนุษย์ต้องพึ่งพา โดยบัญญัติรับรองว่า
ธรรมชาติมีสิทธิดังต่อไปนี้ 2

Right to life, regeneration, biodiversity, water, clean air, balance, and restoration.

ส่วน สิทธิในสิ่งแวดล้อม มีลักษณะที่เชื่อมโยงประเด็นการปกป้องสิ่งแวดล้อมเข้ากับบรรทัดฐานด้านสิทธิ

มนุษยชน โดยหลักการข้อ ๑ ปฏิญญาสตอกโฮล์ม (Stockholm Declaration) ได้ก�าหนดไว้ว่า มนุษย์มีสิทธิขั้นพื้นฐานใน
การมีชีวิตที่มีเสรีภาพ มีความเสมอภาค และมีเงื่อนไขที่เพียงพอ ในสภาพแวดล้อมที่มีคุณภาพที่ท�าให้ชีวิตมีศักดิ์ศรีและมี
ความเป็นอยู่ที่ดี และมนุษย์จะต้องรับผิดชอบในการปกป้องและปรับปรุงสิ่งแวดล้อมเพื่อคนรุ่นปัจจุบันและคนรุ่นอนาคต 3

ในขณะที่หลักการข้อ ๑ ปฏิญญาริโอ (Rio Declaration) ได้ก�าหนดเพียงแค่ว่า มนุษย์เป็นศูนย์กลางของข้อพิจารณาเกี่ยว
4
กับการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยมนุษย์มีสิทธิในชีวิตที่ดีและสมบูรณ์ซึ่งสอดคล้องกับธรรมชาติ ซึ่งมีลักษณะไม่ได้ยอมรับออกมา
อย่างชัดแจ้งว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมเป็นสิทธิมนุษยชนประเภทหนึ่ง ถึงแม้ว่าอาจจะอาศัยการตีความไปในทางนั้นได้ก็ตาม

๑.๖ ขั้นตอน และวิธีการด�าเนินการ

ในการศึกษานี้ แบ่งขั้นตอนการท�างานออกได้ ดังนี้

๑.๖.๑ ขั้นตอนการทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) โดยแบ่งเนื้อหาในการศึกษาออกเป็นกลุ่มต่าง ๆ
ดังนี้

๑) หลักกฎหมายระหว่างประเทศ และตราสารระหว่างประเทศทั่วไป โดยทบทวนวรรณกรรมเฉพาะที่
เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมขององค์การสหประชาชาติ
๒) ตราสาร Soft Law และอนุสัญญาต่าง ๆ ทั้งที่ประเทศไทยเป็นภาคีและไม่เป็นภาคี โดยทบทวน

วรรณกรรมในภาพกว้าง เพื่อเป็นพื้นฐานให้กับประเด็นสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
๓) สนธิสัญญาหลักด้านสิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเป็นภาคี โดยทบทวนวรรณกรรมเฉพาะประเด็นที่
เกี่ยวข้องหรืออาจเกี่ยวข้องกับสิทธิในสิ่งแวดล้อมโดยตรง

2 From “Behind Bolivia Historic Bill - Buxton Nick ” by Global Alliance for the Rights of Nature, 2011.
Retrieved from http://therightsofnature.org/general/bolivia-law-of-mother-earth/.
3 From Principle 1 of Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment states that
“Man has the fundamental right to freedom, equality and adequate conditions of life, in an environment of a quality that

permits a life of dignity and well- being, and he bears a solemn responsibility to protect and improve the environment
for present and future generations.” (A/CONF.48/14/Rev.1/1972). Retrieved from http://www.un-documents.net/aconf48-
14r1.pdf .
4 From Principle 1 of the Rio Declaration on Environment and Development states that “Human beings

are at the centre of concerns for sustainable development. They are entitled to a healthy and productive life in
harmony with nature.” (A/CONF.151/26 (Vol. I)/1992). Retrieved from http://www.un.org/documents/ga/conf151/
aconf15126-1annex1.html.
31