Page 29 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
P. 29
ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ
สิทธิของบุคคลในการมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการอนุรักษ์ บ�ารุงรักษาและการได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ
และความหลากหลายทางชีวภาพ และในการคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม ตามมาตรา ๖๗ วรรคแรก
ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ซึ่งมีใจความว่า
“สิทธิของบุคคลที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการอนุรักษ์ บ�ารุงรักษาและการได้ประโยชน์จาก
ทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ และในการคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม
เพื่อให้ด�ารงชีพอยู่ได้อย่างปกติและต่อเนื่องในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ
หรือคุณภาพชีวิตของตน ย่อมได้รับความคุ้มครองตามความเหมาะสม”
กรณีเป็นเงื่อนไขของสิทธิ ได้แก่ สิทธิในสุขภาพ (Right to Health) ตามมาตรา ๕ วรรคแรก ของพระราช
บัญญัติสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐ ซึ่งมีใจความว่า “บุคคลมีสิทธิในการด�ารงชีวิตในสิ่งแวดล้อมและสภาพแวดล้อมที่เอื้อ
ต่อสุขภาพ” และในวรรคสอง มีใจความว่า “บุคคลมีหน้าที่ร่วมกับหน่วยงานของรัฐในการด�าเนินการให้เกิดสิ่งแวดล้อม
และสภาพแวดล้อม ตามวรรคหนึ่ง”
เนื่องจากกฎหมายไทยมิได้บัญญัติเรื่อง “สิทธิในสิ่งแวดล้อม” ไว้โดยตรง การจะตีความให้รวมไปถึงสิทธิ
ดังกล่าวเพื่อปกป้องคุ้มครองสิ่งแวดล้อมด้วย อาจท�าได้โดยตีความอ้อมไปใช้ผ่าน “สิทธิในสุขภาพ” อย่างไรก็ตาม การที่
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยมีบทบัญญัติว่าด้วยสิทธิชุมชน และการที่พระราชบัญญัติสุขภาพมีบทบัญญัติว่าด้วย
สิทธิในสุขภาพ ทั้งสองเรื่องล้วนส่งผลดีต่อการพัฒนากฎหมายสิ่งแวดล้อม แม้ว่าสิทธิชุมชนจะเป็นสิทธิเชิงกลุ่ม และไม่ได้
มีลักษณะเป็นสิทธิเชิงปัจเจกเยี่ยงสิทธิมนุษยชนในบริบทสากลก็ตาม
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ในฐานะองค์กรตามรัฐธรรมนูญที่มีหน้าที่โดยตรงในการตรวจสอบ
เฝ้าระวังสถานการณ์ สอดส่องดูแล ให้ความช่วยเหลือบุคคลหรือองค์การที่เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย
จึงสมควรสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนในมิติของสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ตลอดจนหาแนวทาง
ที่เหมาะสมในการใช้สิทธิต่าง ๆ ที่มีอยู่ เพื่อคุ้มครอง จัดการ และพัฒนาสิ่งแวดล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ
๑.๒ วัตถุประสงค์
๑.๒.๑ เพื่อศึกษาพัฒนาการและสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศในมิติของสิทธิ
มนุษยชน
๑.๒.๒ เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนกับการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมให้มีความ
ชัดเจนมากขึ้น โดยมุ่งเน้นในภาคความเป็นจริงมากกว่าการศึกษาในทางทฤษฎี
๑.๒.๓ เพื่อให้การเฝ้าระวังสถานการณ์ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านสิ่งแวดล้อม และการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่
เกี่ยวข้องของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีความชัดเจนยิ่งขึ้น
28
