Page 77 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2559
P. 77
โดยตั้งแต่มีค�าสั่ง คสช. ฉบับที่ ๓๗/๒๕๕๗ ลงวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๗ จนถึงวันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๙
๕๙
มีสถิติการด�าเนินคดีพลเรือนของศาลทหาร รายละเอียดตามตารางที่ ๑ ดังนี้
ตารางที่ ๑ สถิติการด�าเนินคดีพลเรือนของศาลทหาร
ประเภทความผิด จำ นวนคดี
ฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามค�าสั่ง คสช. (ไม่รายงานตัว,ชุมนุมทางการทหาร) ๓๙
ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๑๒ ๖๖
ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๑๖ ๕
ตามพระราชบัญญัติอาวุธปืนฯ/ฝ่าฝืนประกาศ คสช. ฉบับที่ ๕๙/๕๗ , ๖๒/๕๗ ๑,๔๕๗
รวมจำ นวนคดีทั้งสิ้น ๑,๕๖๗
- เป็นคดีที่อยู่ระหว่างการพิจารณาของศาล ๕๓๔
- เป็นคดีที่ศาลพิจารณาแล้วเสร็จ ๑,๐๓๓
นอกจากนี้ แผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ ๓ (พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๑) ได้ก�าหนดแผนในการส่งเสริมและคุ้มครอง
สิทธิมนุษยชนเกี่ยวกับสิทธิที่รับรองไว้ใน ICCPR ได้แก่ แผนด้านการเมืองการปกครอง เน้นการแก้ไขสถานการณ์ในจังหวัด
ชายแดนภาคใต้ การให้ประชาชนตรวจสอบการใช้อ�านาจของภาครัฐ แผนด้านกระบวนการยุติธรรมเน้นการเปลี่ยนแปลง
โทษประหารชีวิตเป็นจ�าคุกตลอดชีวิต ศึกษาความเป็นไปได้ในการเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยการคุ้มครอง
มิให้บุคคลถูกบังคับให้สูญหาย ปรับปรุงแก้ไขกฎหมายให้สอดคล้องกับอนุสัญญาต่อต้านการทรมานฯ แผนของกลุ่มผู้ต้องหา/
ผู้ต้องขังเน้นการปรับปรุงสภาพเรือนจ�า การปฏิบัติต่อผู้ต้องหาหรือจ�าเลย แผนของกลุ่มผู้พ้นโทษเน้นการช่วยเหลือผู้พ้นโทษ
เพื่อไม่ให้กระท�าผิดซ�้า แผนของกลุ่มผู้ต้องหาคดียาเสพติดเน้นการฝึกอาชีพ การบ�าบัด แผนของกลุ่มเหยื่อ/ผู้เสียหายเน้นการ
พัฒนากลไกช่วยเหลือเยียวยา
๒) สภาพปัญหาของกระบวนการยุติธรรม
กระบวนการยุติธรรมของไทย ประกอบด้วย หน่วยงานหลายหน่วยงานตั้งแต่ต�ารวจ อัยการ ศาล ราชทัณฑ์
ซึ่งการด�าเนินงานของหน่วยงานต่าง ๆ ในกระบวนการยุติธรรมล้วนมีผลกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ซึ่งจาก
การศึกษาสถิติการร้องเรียนการละเมิดสิทธิมนุษยชนของส�านักงาน กสม. พบว่า มีการร้องเรียนว่าถูกละเมิดสิทธิในกระบวนการ
ยุติธรรมมากกว่าสิทธิในประเภทอื่น ๆ โดยตั้งแต่ปี ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙ มีจ�านวนร้องเรียน ๗๘๗ ค�าร้อง จากเรื่องร้องเรียน
ทั้งหมด ๒,๔๗๘ ค�าร้อง คิดเป็นร้อยละ ๓๑.๗๖ โดยประเด็นที่ร้องเรียน ได้แก่ สิทธิผู้ต้องหา สิทธิผู้เสียหาย สิทธิผู้ต้องขัง
๖๐
สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม และอื่น ๆ และข้อมูลสถิติในช่วงปี ๒๕๕๒ – ๒๕๕๙ พบว่า มีการร้องเรียนว่าเจ้าหน้าที่
ต�ารวจละเมิดสิทธิมนุษยชนมากกว่าเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานอื่น ๆ ๖๑
ปัญหาสิทธิในกระบวนการยุติธรรมของประเทศไทย อาจสรุปได้ดังต่อไปนี้
๒.๑) กระบวนการยุติธรรมต้นน�้า ได้แก่ ในชั้นเจ้าหน้าที่ต�ารวจซึ่งเป็นหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมที่มีความ
ใกล้ชิดกับประชาชนมากที่สุด จึงมีโอกาสกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของประชาชนมากกว่าหน่วยงานอื่น ๆ จากการศึกษาวิจัย
๕๙ รายละเอียดตามหนังสือกรมพระธรรมนูญ ด่วนที่สุดที่ กห ๐๒๐๒/๑๕๙๑ ลงวันที่ ๙ สิงหาคม ๒๕๕๙
๖๐ จาก ระบบสารสนเทศเพื่อการรวบรวมและบริการสารสนเทศด้านสิทธิมนุษยชน: ฐานข้อมูลเรื่องร้องเรียน, งานเดิม.
๖๑ จาก โครงการศึกษาวิจัยสาเหตุการละเมิดสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมของเจ้าหน้าที่ต�ารวจ, โดย ศ.พล.ต.ต.สัญญา บัวเจริญ และคนอื่นๆ, ๒๕๕๔, กรุงเทพฯ:
ส�านักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ.
รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 76 ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๕๙
