Page 95 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 95
๖๘
ไว้ในกฎหมำยนั้นด้วย แนวเขตที่ก ำหนดในรูปแผนที่ตำมกฎหมำยตำมที่กล่ำวมำ ล้วนกระทบสิทธิในที่ดิน
ของผู้ถือครองท ำประโยชน์ที่มีอยู่ก่อนกำรประกำศให้พื้นที่นั้นเป็นกฎหมำย
รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช ๒๕4๐ รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย
พุทธศักรำช 2550 และรัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช ๒๕๕7 (ฉบับชั่วครำว) ได้มี
บทบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับหลักสิทธิมนุษยชนและกำรมีส่วนร่วมของประชำชนเอำไว้ โดยมีกฎหมำย
ที่เกี่ยวข้องกับหลักสิทธิมนุษยชนและกำรมีส่วนร่วมของประชำชนซึ่งออกตำมควำมแห่งรัฐธรรมนูญ
ดังกล่ำว ประกอบด้วย พระรำชบัญญัติคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ พ.ศ. 2542 พระรำชบัญญัติ
ข้อมูลข่ำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540 ก ำหนดสิทธิรับรู้ข้อมูลข่ำวสำรของประชำชน ควำมส ำคัญของกำร
ใช้สิทธิของประชำชน โดยหลักกำรและแนวคิดของพระรำชบัญญัติข้อมูลข่ำวสำรของรำชกำร พ.ศ. 2540
ก ำหนดให้ประชำชนมีโอกำสรับรู้ข้อมูลข่ำวสำรเกี่ยวกับกำรด ำเนินกำรต่ำงๆ ของรัฐ รับรองสิทธิของ
ประชำชนในกำรเข้ำถึงข้อมูลข่ำวสำรของรำชกำรที่อยู่ในครอบครองของรัฐ ข้อมูลข่ำวสำรของข้อมูล
รำชกำรเกือบทั้งหมด หรือส่วนใหญ่สำมำรถเปิดเผยได้ ภำยใต้หลักกำรที่ว่ำ “เปิดเผยเป็นหลัก ปกปิดเป็น
ข้อยกเว้น” ทั้งได้ก ำหนดวิธีกำรเปิดเผยข้อมูลข่ำวสำรไว้ 4 วิธี คือ 1) เปิดเผยโดยกำรน ำข้อมูลข่ำวสำรที่
กฎหมำยก ำหนดลงพิมพ์ในรำชกิจจำนุเบกษำ 2) เปิดเผยโดยกำรตั้งแสดงไว้ในสถำนที่ที่หน่วยงำน
จัดเตรียมไว้ให้ประชำชนเข้ำตรวจดูได้ด้วยตัวเอง 3) เปิดเผยตำมที่ประชำชนมีค ำขอเป็นกำรเฉพำะรำย
และ 4) กำรเปิดเผยโดยหอจดหมำยเหตุแห่งชำติ พร้อมก ำหนดช่องทำงเข้ำถึงข้อมูลข่ำวสำร สิทธิของ
ประชำชนในกำรเข้ำถึงข้อมูลข่ำวสำรของรำชกำร
นอกจำกนี้ได้มียังมี พระรำชบัญญัติก ำหนดแผนและขั้นตอนกำรกระจำยอ ำนำจให้แก่องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ ก ำหนดให้มีส ำนักงำนคณะกรรมกำรกำรกระจำยอ ำนำจให้แก่องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นอยู่ภำยใต้ส ำนักงำนปลัดส ำนักนำยกรัฐมนตรี ที่ก ำหนดอ ำนำจหน้ำที่เกี่ยวข้องกับกำร
มีส่วนร่วมของประชำชน
ส ำหรับควำมเชื่อมโยงของสิทธิมนุษยชน กำรเผยแพร่ข้อมูลข่ำวสำร กำรมีส่วนร่วมของประชำชน
และกำรกระจำยอ ำนำจสู่ท้องถิ่นก ำหนดไว้ ดังนี้
กำรก ำหนดสิทธิชุมชน บุคคล และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในกำรมีส่วนร่วมในกำรอนุรักษ์ จัดกำร
และใช้ประโยชน์ทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อมร่วมกับรัฐ ได้ก ำหนดไว้ในกฎหมำยหลำยฉบับ แต่ไม่ได้
ให้ควำมส ำคัญกับกำรมีส่วนร่วมของประชำชน ท ำให้มีควำมขัดแย้งในเชิงปฏิบัติด้ำนหลักกำรปฏิบัติ และ
ด้ำนสิทธิของประชำชน ประชำชนไม่ได้มีส่วนร่วมในกำรก ำหนดแนวเขตพื้นที่สงวนหวงห้ำมของรัฐ ส่งผล
ให้ซ้อนทับที่ดินท ำกินของประชำชน ท ำให้ประชำชนไม่ได้รับสิทธิอย่ำงถูกต้องตำมกฎหมำย
กำรมีส่วนร่วมของประชำชน ถ้ำวิเครำะห์ตำมกรอบระดับกำรมีส่วนร่วมของประชำชนของ
International Association for Public Participation (IPA2) ซึ่งแบ่งระดับกำรมีส่วนร่วมเป็น ๕ ขั้น
โดยแต่ละขั้นจะเรียงล ำดับจำกกำรให้ประชำชนเข้ำมำมีส่วนร่วมมำกที่สุดไปถึงระดับน้อยที่สุด ดังนี้ (๑)
