Page 93 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 93
๖๖
สภาพปัญหาของการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร
จำกกำรศึกษำถึงสภำพกำรณ์ด้ำนกำรมีส่วนร่วมของภำคประชำชน มีประเด็นปัญหำ
ส ำคัญต่อกำรพิจำรณำ ๖ ประกำร ได้แก่
(๑) ปัญหำกำรมีส่วนร่วมของประชำชนแต่เพียงในรูปแบบ จำกกำรศึกษำพบว่ำ องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่น ถูกก ำหนดให้มีช่องทำงเข้ำมำมีส่วนร่วมมำกมำยหลำยช่องทำงและหลำยรูปแบบ
แต่กำรมี ส่วนร่วมของประชำชนดังกล่ำว เป็นเพียงกำรมีส่วนร่วมในเชิงรูปแบบเท่ำนั้น
คณะกรรมกำรกำรมีส่วนร่วมจะถูกแต่งตั้งขึ้นเฉพำะเรื่องที่ต้องกำรด ำเนินกำร เช่น
กำรมีส่วนร่วมด้ำนสิ่งแวดล้อม สำธำรณสุข สุขภำพ เป็นต้น ส ำนักนำยกรัฐมนตรีจะเป็นผู้แต่งตั้งรักษำกำร
ตำมพระรำชบัญญัติก ำหนดแผนและขั้นตอนกำรกระจำยอ ำนำจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ.
๒๕๔๒ หำกส ำนักนำยกรัฐมนตรีต้องกำรให้ภำคท้องถิ่นเข้ำมำมีส่วนร่วมในเรื่องใด จะให้กรมส่งเสริมกำร
ปกครองส่วนท้องถิ่น พิจำรณำแต่งตั้งคณะกรรมกำรกำรมีส่วนร่วมเฉพำะเรื่องนั้นๆ และระบุโครงสร้ำง
ของคณะกรรมกำร พร้อมทั้งอ ำนำจหน้ำที่ในกำรด ำเนินงำนไว้ รวมไปถึงให้มีคณะอนุกรรมกำรกำรมี
ส่วนร่วมประจ ำท้องถิ่นในเรื่องที่ได้รับมอบหมำย
จะเห็นได้ว่ำ คณะกรรมกำรกำรมีส่วนร่วมไม่มีกฎหมำยควบคุม แต่เป็นไปตำมนโยบำย
ที่ส ำนักนำยกรัฐมนตรีก ำหนดเฉพำะเรื่องที่หน่วยงำนต่ำงๆ ในภำครัฐต้องกำรให้เข้ำไปมีส่วนร่วม ทั้งที่
พระรำชบัญญัติก ำหนดแผนและขั้นตอนกำรกระจำยอ ำนำจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒
ก ำหนดไว้ในมำตรำ ๑๒ ให้คณะกรรมกำรมีอ ำนำจหน้ำที่ในกำรเสนอแนะและจัดระบบตรวจสอบและ
กำรมีส่วนร่วมของประชำชนในท้องถิ่น อีกทั้งยังก ำหนดอ ำนำจและหน้ำที่ในกำรจัดระบบกำรบริกำร
สำธำรณะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับกำรมีส่วนร่วมของประชำชน และส่งเสริมกำรมีส่วนร่วมของประชำชน
ในกำรพัฒนำท้องถิ่น
(๒) ปัญหำประชำชนยังไม่เข้ำใจและขำดรูปแบบกำรมีส่วนร่วมที่ท ำให้ประชำชน
เกิดควำมเป็นพลเมือง (Citizenship) กำรมีส่วนร่วมของประชำชนในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ในปัจจุบัน โดยมำกเป็นกำรมีส่วนร่วมแบบกำรรับทรำบกำรด ำเนินกำรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
(Inform) ซึ่งนับว่ำเป็นกำรมีส่วนร่วมในระดับที่ต่ ำเกือบจะที่สุด กำรมีส่วนร่วมที่แท้จริงนั้น ประชำชน
ต้องมีควำมสมัครใจและมีส่วนในกำรร่วมรับผิดชอบในกำรตัดสินใจตั้งแต่ กำรร่วมกระบวนกำรวำงแผน
ร่วมกำรด ำเนินกิจกรรม ร่วมใช้ประโยชน์จำกกิจกรรม และร่วมได้รับประโยชน์จำกกิจกรรม ซึ่งรูปแบบ
กำรมีส่วนร่วมในปัจจุบันยังไม่ก่อให้เกิดกำรมีส่วนร่วมที่แท้จริงในฐำนะพลเมือง
(๓) ปัญหำจำกมำตรกำรทำงกฎหมำยที่ไม่เกื้อหนุนต่อกำรมีส่วนร่วมของภำคประชำชน
มำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรมีส่วนร่วมของภำคประชำชนในปัจจุบันยังมีช่องโหว่หรืออุปสรรคที่ยำก
จะท ำให้กำรมีส่วนร่วมของภำคประชำชนเกิดขึ้นได้จริง เช่น กรณีกำรเข้ำชื่อเสนอร่ำงข้อบัญญัติท้องถิ่น
ตำมพระรำชบัญญัติว่ำด้วย กำรเข้ำชื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ ยังมีควำมยุ่งยำกและไม่เหมำะ
กับกำรปฏิบัติส ำหรับประชำชนในระดับท้องถิ่น เช่น ต้องมีร่ำงข้อบัญญัติ ต้องมีกำรแสดงส ำเนำ
