Page 100 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ

๗๓

3.2.1.ประเภทที่.1.การประกาศก าหนดขอบเขตในการหวงห้ามที่ดินของรัฐ

ที่มีวัตถุประสงค์เพื่อการใช้ประโยชน์ของรัฐหรือการใช้ประโยชน์ร่วมกันของราษฎร

กำรก ำหนดขอบเขตในกำรหวงห้ำมที่ดินของรัฐ คือ รัฐมีควำมประสงค์กันที่ดินบำงส่วนไว้มิให้
รำษฎรเข้ำจับจองเพื่ออยู่อำศัยหรือเข้ำท ำประโยชน์ เพรำะรัฐประสงค์สงวนที่ดินนั้นไว้เพื่อประโยชน์ในกิจกำร

ของรัฐหรือเพื่อให้เป็นที่ดินที่ใช้ประโยชน์ร่วมกันของรำษฎร กำรประกำศหวงห้ำมที่ดินของรัฐตำม
วัตถุประสงค์ดังกล่ำว มีล ำดับรำยละเอียด ดังนี้

(๑) การสงวนหวงห้ามที่ดินก่อนพระราชบัญญัติ ว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่า

อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พุทธศักราช 2478

กำรสงวนหวงห้ำมที่ดินของรัฐก่อนที่พระรำชบัญญัติ ว่ำด้วยกำรหวงห้ำมที่ดินรกร้ำงว่ำงเปล่ำ

อันเป็นสำธำรณสมบัติของแผ่นดินใช้บังคับนั้น อำจนับได้ตั้งแต่อดีตซึ่งไม่มีหลักเกณฑ์ก ำหนดวิธีกำรสงวน
หวงห้ำมไว้เป็นกำรเฉพำะ กำรสงวนหวงห้ำมที่ดินไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในรำชกำรจึงสำมำรถกระท ำ

โดยวิธีใดก็ได้ เช่น พระบรมรำชโองกำร หรือประกำศของทำงรำชกำรโดยไม่จ ำเป็นต้องออกเป็นพระรำชกฤษฎีกำ
หรือประกำศในรำชกิจจำนุเบกษำ เช่น พระบรมรำชโองกำรรัชกำลที่ 6 ที่ 4/454 ลงวันที่ 13 กันยำยน

2459 ให้กระทรวงเกษตรำธิกำรสงวนบ่อถ่ำนศิลำไว้เป็นหลวงพิเศษ ประกำศกระแสพระบรมรำชโองกำร
เรื่อง ขยำยกำรหวงห้ำม และจัดซื้อที่ดินส ำหรับสร้ำงกำรทดน้ ำไขน้ ำในบริเวณเชียงรำกน้อยและบำงเหี้ย พ.ศ.

2476 ประกำศของนำยอ ำเภอเมืองสงขลำ ลงวันที่ 1 พฤศจิกำยน ร.ศ.129 ประกำศ หวงห้ำมไว้ส ำหรับ
สถำนที่ต่ำงๆ ของรัฐบำล ประกำศของสมุหเทศำภิบำล มณฑลภูเก็ต ลงวันที่ 9 มีนำคม 2470 หวงห้ำม

ที่ดินเพื่อประโยชน์รำชกำรเป็นท่ำเรือระหว่ำงภูเก็ต พังงำ เป็นต้น และบำงครั้งก็มิได้ประกำศอย่ำงเป็น
ทำงกำรเพียงแต่มีค ำสั่งเป็นกำรภำยในว่ำให้หวงห้ำมที่ดินไว้เพื่อประโยชน์ของทำงรำชกำรในภำยหน้ำก็มี

กำรสงวนหวงห้ำมที่ดิน ตำมพระรำชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 ที่ก ำหนดให้เป็นอ ำนำจ
ของฝ่ำยปกครอง เช่น ที่ท ำเลเลี้ยงสัตว์ ที่ป่ำช้ำสำธำรณประโยชน์ เป็นต้น

(2) การสงวนหวงห้ามตามพระราชบัญญัติ ว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็น
สาธารณสมบัติของแผ่นดิน พุทธศักราช 2478

ที่ดินสงวนหวงห้ำมโดยพระรำชบัญญัติสงวนหวงห้ำมที่ดินรกร้ำงว่ำงเปล่ำอันเป็นสำธำรณสมบัติ

ของแผ่นดิน พุทธศักรำช 2478 (ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 8 เมษำยน 2479) กำรบัญญัติกฎหมำยฉบับนี้ขึ้น
เพื่อให้กำรสงวนหวงห้ำมที่ดินในอดีตและกำรหวงห้ำมที่ดินตำมพระรำชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่

พ.ศ. 2457 ที่ก ำหนดให้เป็นอ ำนำจของฝ่ำยปกครอง เช่น ที่ท ำเลเลี้ยงสัตว์ ที่ป่ำช้ำสำธำรณประโยชน์ (กำร
บอกระยะกว้ำงยำวครอบคลุมพื้นที่ขนำดใหญ่) ซึ่งไม่มีวิธีปฏิบัติที่ชัดเจน สร้ำงให้เป็นระเบียบมำกขึ้น

โดยก ำหนดให้วิธีกำรหวงห้ำมต้องท ำเป็นพระรำชกฤษฎีกำ และเป็นกำรเพิ่มเติมกฎหมำยที่ดิน
ให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น สอดคล้องตำมควำมมุ่งหมำยของมำตรำ 1304 แห่งประมวลกฎหมำยแพ่งและพำณิชย์

พ.ศ. 2475 กำรหวงห้ำมที่ดินตำมพระรำชบัญญัติ ว่ำด้วยกำรหวงห้ำมที่ดินฯ ฉบับนี้ จึงมุ่งหมำยเฉพำะ
ที่ดินรกร้ำงว่ำงเปล่ำไม่มีเจ้ำของหรือเจ้ำของได้ทอดทิ้งหรือกลับมำเป็นของแผ่นดินตำมกฎหมำยที่ดิน