Page 88 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ

๖๑

รับผิดชอบในงำนธุรกำร เพื่อกำรด ำเนินงำนตำมอ ำนำจหน้ำที่ขององค์กรนั้นสำมำรถด ำเนินกำรไปได้

ส ำหรับคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำตินั้น ตำมพระรำชบัญญัติคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ
เป็นส่วนรำชกำรสังกัดรัฐสภำตำมกฎหมำย ว่ำด้วยกำรจัดระเบียบปฏิบัติรำชกำรฝ่ำยรัฐสภำ และ

อยู่ภำยใต้กำรก ำกับดูแลของประธำนกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ โดยมีหน้ำที่รับผิดชอบเกี่ยวกับ
กิจกำรทั่วไปของคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ และมีหน้ำที่หลักในกำรรับค ำร้องเกี่ยวกับ

กำรละเมิดสิทธิมนุษยชนเพื่อเสนอต่อคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ และด ำเนินกำรสืบสวนหรือ
ตรวจสอบเกี่ยวกับเรื่องที่มีกำรยื่นค ำร้องตำมที่คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติมอบหมำย รวมทั้ง

ศึกษำ และสนับสนุนให้มีกำรศึกษำและเผยแพร่ควำมรู้เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน (รัฐธรรมนูญแห่ง
รำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช 2540 มำตรำ 199 และ มำตรำ 200)

(ส ำนักงำนคณะกรรมกำรกฤษฎีกำ, ๒๕๔๐)

(3) แนวคิดเกี่ยวกับสิทธิชุมชนในระบบกฎหมายไทย

พัฒนำกำรของสิทธิชุมชนในระบบกฎหมำยไทยก่อนที่จะมีกำรประกำศใช้
รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช 2540 นั้น อำจจะแบ่งยุคของสิทธิชุมชนในระบบ

กฎหมำยไทย โดยพิจำรณำถึงลักษณะและเนื้อหำของสิทธิชุมชนได้เป็น 3 ยุค ได้แก่
ยุคที่ ๑ สิทธิชุมชนในยุคก่อนกำรปฏิรูปกำรปกครองในสมัยรัชกำลที่ 5

ยุคที่ ๒ สิทธิชุมชนภำยหลังกำรปฏิรูปกำรปกครองในสมัยรัชกำลที่ 5 จนถึงช่วง
ก่อนกำรประกำศใช้แผนพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห่งชำติ พ.ศ. 2504

ยุคที่ ๓ สิทธิชุมชนยุคหลังกำรประกำศใช้แผนกำรพัฒนำเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชำติ พ.ศ. 2504

สิทธิชุมชนในยุคก่อนกำรปฏิรูปกำรปกครองในสมัยรัฐกำลที่ 5 หรืออำจเรียกว่ำ
ยุคก่อนรัฐชำตินั้น เป็นยุคตั้งแต่ชุมชนโบรำณที่มีลักษณะดั้งเดิมจนถึงยุคก่อนช่วงสมัยรัชกำลที่ 5 ที่มี

กำรปฏิรูปกำรปกครองจำกแบบจตุสดมภ์สี่ ซึ่งใช้มำตั้งแต่พระบำทสมเด็จพระบรมไตรโลกนำถในสมัย
กรุงศรีอยุธยำมำเป็นกำรปกครองในรูปแบบที่มีกำรรวมอ ำนำจเข้ำสู่ศูนย์กลำงมำกขึ้นในลักษณะของ

กระทรวง ทบวง กรม ข้อสันนิษฐำนเกี่ยวกับกำรเกิดขึ้นของชุมชนที่เป็นรำกฐำนของชุมชนไทยโบรำณนั้น
มีหลำกหลำยแต่ถ้ำพิจำรณำจำกหลักฐำนทำงโบรำณคดีที่ได้ค้นพบแล้ว ภำพของชุมชนไทยในสมัยโบรำณ

นั้นเป็นชุมชนฐำนทรัพยำกรพึ่งตนเองที่อิงอยู่กับทรัพยำกรในพื้นที่ที่ชุมชนตั้งอยู่เป็นหลัก โดยชุมชนลุ่มน้ ำ
ก็จะตั้งอยู่ใกล้แหล่งน้ ำที่เป็นแม่น้ ำสำยส ำคัญ อยู่ตำมป่ำชำยเลน และทะเลตมปำกแม่น้ ำ ชุมชนที่ตั้งอยู่บน

ที่สูงก็จะตั้งอยู่ในเขตป่ำที่มีของป่ำ สมุนไพร บ่อเกลือ แหล่งแร่ เป็นต้น ชุมชนในลักษณะนี้ได้พัฒนำวิถี
ชีวิตและธรรมเนียมปฏิบัติในชุมชนเพื่อจัดควำมสัมพันธ์ในกำรอยู่ร่วมกันระหว่ำงสมำชิกของชุมชนในมิติ

ต่ำงๆ โดยเฉพำะในส่วนที่เกี่ยวกับทรัพยำกรธรรมชำติในกรณีที่เป็นทรัพยำกรที่มีอยู่อย่ำงจ ำกัด ชุมชน
ในสังคมไทยในยุคนี้เป็นชุมชนในลักษณะของหมู่บ้ำนที่อำศัยฐำนทรัพยำกร ซึ่งเป็นลักษณะทั่วไป

ของสังคมไทย โดยในส่วนที่เกี่ยวกับ “กำรจัดกำรในทำงสังคม” นั้น ในยุคนี้มีลักษณะเด่น คือ