Page 182 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 182
๑๕๕
ของกรมธนารักษ์ พบว่า ในการก าหนดพื้นที่สงวนหวงห้ามและก าหนดให้พื้นที่ใดเป็นขอบเขตตามที่
กฎหมายก าหนดดังกล่าว มีการก าหนดให้มีแผนที่ หรือรูปแผนที่แนบท้าย หรือก าหนดรูปแผนที่ไว้ใน
กฎหมายนั้นด้วย แนวเขตที่ก าหนดในรูปแผนที่ตามกฎหมายตามที่กล่าวมา ล้วนกระทบสิทธิในที่ดินของผู้
ถือครองท าประโยชน์ที่มีอยู่ก่อนการประกาศให้พื้นที่นั้นเป็นกฎหมาย
เมื่อพิจารณากฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชน และการมีส่วนร่วมของประชาชน ทั้งที่
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕4๐ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2550 และรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕7 (ฉบับชั่วคราว) ได้มีบทบัญญัติ
ที่เกี่ยวข้องกับหลักสิทธิมนุษยชนและการมีส่วนร่วมของประชาชนเอาไว้ โดยมีกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ
หลักสิทธิมนุษยชนและการมีส่วนร่วมของประชาชนซึ่งออกตามความแห่งรัฐธรรมนูญดังกล่าว
ประกอบด้วย พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2542 พระราชบัญญัติข้อมูล
ข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540 ก าหนดสิทธิรับรู้ข้อมูลข่าวสารของประชาชน ความส าคัญของการใช้
สิทธิของประชาชน โดยหลักการและแนวคิดของพระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540
ก าหนดให้ประชาชนมีโอกาสรับรู้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการด าเนินการต่างๆ ของรัฐ รับรองสิทธิของ
ประชาชนในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของราชการที่อยู่ในครอบครองของรัฐ ข้อมูลข่าวสารของข้อมูล
ราชการเกือบทั้งหมด หรือส่วนใหญ่สามารถเปิดเผยได้ พร้อมก าหนดช่องทางเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร
สิทธิของประชาชนในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของราชการ นอกจากนี้ยังมี พระราชบัญญัติก าหนดแผน
และขั้นตอนการกระจายอ านาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ ก าหนดให้มีส านักงาน
คณะกรรมการการกระจายอ านาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอยู่ภายใต้ส านักงานปลัดส านัก
นายกรัฐมนตรี ที่ก าหนดอ านาจหน้าที่เกี่ยวข้องกับการมีส่วนร่วมของประชาชน
ส าหรับความเชื่อมโยงของสิทธิมนุษยชน การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร การมีส่วนร่วมของประชาชน
และการกระจายอ านาจสู่ท้องถิ่น รวมไปถึงการก าหนดสิทธิชุมชน บุคคล และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ในการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ จัดการและใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมร่วมกับรัฐ
ได้ก าหนดไว้ในกฎหมายหลายฉบับ แต่ไม่ได้ให้ความส าคัญกับการมีส่วนร่วมของประชาชน ท าให้มีความ
ขัดแย้งในเชิงปฏิบัติด้านหลักการปฏิบัติ และด้านสิทธิของประชาชน ประชาชนไม่ได้มีส่วนร่วมในการ
ก าหนดแนวเขตพื้นที่สงวนหวงห้ามของรัฐ ส่งผลให้ซ้อนทับที่ดินท ากินของประชาชน ท าให้ประชาชนไม่ได้
รับสิทธิอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
การมีส่วนร่วมของประชาชน ซึ่งแบ่งระดับการมีส่วนร่วมเป็น ๕ ขั้น โดยแต่ละขั้นจะเรียงล าดับ
จากการให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมมากที่สุดไปถึงระดับน้อยที่สุด ดังนี้ (๑) การมีส่วนร่วมในระดับ
ให้อ านาจกับประชาชน (๒) การมีส่วนร่วมในระดับสร้างความร่วมมือ (๓) การมีส่วนร่วมในระดับการเข้ามี
บทบาท (๔) การมีส่วนร่วมในระดับหารือ เป็นลักษณะการให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูล
ข้อเท็จจริง ความรู้สึก ความคิดเห็นประกอบการตัดสินใจ ดังนั้น ประชาชนจึงมีบทบาทในการให้เฉพาะ
